آموزش درست نویسی فارسی

یادگیری و آموزش درست نویسی فارسی به ما در رفع ایرادهای نوشتاری و فنی کمک  می کند. طبق معمول  به دفعات در نشریات، کتاب ها و متون مختلف مواجه شدیم که از لحاظ ساختاری با اصول نگارشی فارسی هم خوانی ندارد و به آن ها به صورت جدی ایراداتی وارد است. نکات بسیاری برای درست نویسی فارسی وجود دارد، که باید به آنها توجه شود تا از ایرادات ساختاری و نگارشی در متن به وجود آمده جلوگیری شود. 

آنچه باید درمورد درست نویسی فارسی باید بدانیم

سفارش تولید محتوا

1. در درست نویسی فارسی، از به کار بردن واژه های بی نقش و زاید در جمله پرهیز کنیم:

به جمله ها و کلماتی که بود یا نبود آنها در جمله ها تغییر ایجاد نمی کنند باید پرهیز کنیم. به این جملات بی نقش و زاید در اصطلاح حشو می گویند. پرکاربردترین حشو هایی که در زبان فارسی(Persian language) وجود دارد عبارتنداز: 

عسل شیرین، نزول به پایین، مفید فایده، فرشته ی ملک الموت، مسلح به سلاح، سوابق گذشته، متحد شدن با هم، سیر گردش کار، پارسال گذشته، ابر هوا، اوج قله ی کوه، رایحه خوشبو، روزنامه روزانه، سقوط به پایین، فینال آخر، ریسک خطرناک، از قبل پیش بینی کردن، بازنویسی دوباره، استارت شروع، دیشب گذشته، دستبند دست، سال عام الفیل، مدخل ورودی، دوباره بازگشتن، شب لیله القدر و....  

2. جمله ها باید روشن و گویا باشند:

برای درست نویسی فارسی، جملات باید بسیار گویا و روشن باشند به گونه ای که از آن ها چندین برداشت نشود: 

مثال 1 : این ها ده برادر و خواهرند.

الف: این ها ده برادر و خواهر هستند؟ 

ب: این ها کلا ده برادر و خواهر هستند؟ 

مثال 2: سرقت بچه ها در مدرسه افزایش یافت.

الف: سرقت خوب بچه ها؟ 

ب: بچه های سارق از مدرسه دزدی می کنند؟ 

مثال3: سام همکار بیست ساله ی علی است. 

الف: سام بیست سال با علی همکار است؟ 

ب: سام همکار علی است و بیست سال سن دارد؟ 

• 3. برای درست نویسی فارسی سعی کنیم جمله را به یک فعل عطف نکنیم:

در درست نویسی فارسی هرچه تعداد جملات و فعل ها بیشتر باشد ، جملات کوتاه تر و قابل فهم تر می شوند. 

* سعید یکی از بازیکنان تیم فوتبال که در لیگ استانی در تیم منتخب شهرشان بازی می کند، او دانشجوی ترم چهار رشته معماری و به عکاسی نیز بسیار علاقه دارد. 

این جمله بسیار نا مفهوم و طولانی را می شود به  چند جمله کوچک تبدیل نمود. 

* سعید بازیکن فوتبال است. او در تیم منتخب شهرشان در لیگ بازی می کند. او دانشجوی ترم چهار رشته معماری و به عکاسی نیز علاقه دارد. 

درست نویسی فارسی، حذف فعل 

در زبان فارسی یکی از ارکان اصلی جمله فعل است، که به کامل کردن  مفهوم جمله کمک می کند، و درباره شخص، شمار، زمان وقوع سوژه و... اطلاعات بیشتری به خواننده می دهد. برای درست نویسی فارسی،گاهی در جمله فعل می تواند حذف شود. در برخی موارد این کار برای جلوگیری از تکرار اتفاق می افتد و به فصاحت، روانی، ایجاز و اختصار جمله کمک شایانی می کند. 

در درست نویسی فارسی،  باید توجه داشت که به شرط وجود قرینه، حذف فعل اتفاق می افتد. اگر در زمان حذف فعل، قرینه ها گویا نباشند یا بدون قرینه صورت بگیرد، نه تنها به روانی و گویا بودن جمله کمکی نمی کند، بلکه موجب نارسایی و ابهام در مفهوم و معنی جمله می شود.

بیشتر در خبرنویسی و نثر اداری حذف بی قرینه فعل به چشم می خورد که باید از این کار خودداری کرد. در بسیاری موارد با آن که به خاطر تکرار جملات نادرست در گزارشات و نامه ها، تا حدی افعال حذف شده را ذهن فارسی زبان می تواند تشخیص دهد، ولی در هر صورت حذف نمودن بدون قرینه فعل، غلط کاربردی و دستوری زبان به حساب می آید.  

درست نویسی فارسی، چگونه غلط املایی نداشته باشیم

اعتقاد داشته باشیم یا نه یکی از نشانه های باسوادی، درست نویسی فارسی و نداشتن غلط های املایی است. هر چقدر ما اهل مطالعه باشیم و با خواندن و نوشتن سروکار داشته باشیم یا دارای مدرک دانشگاهی،  چنانچه غلط املایی در نوشته هایمان معلوم باشد، از دید خواننده شخصی کم سواد و یا در بهترین حالت فردی بی توجه شناخته خواهیم شد.

بهترین کار این است که تلاش کنیم در زمان نوشتن، غلط املایی نداشته باشیم. درست است هدف اصلی نوشتار، مهم تر از توجه به جزء به جزء کلمات است، ولی این برای غلط نویسی توجیه مناسبی نمی تواند باشد. این را حتما باید به یاد داشته باشیم که گاهی حتی غلط نویسی می تواند باعث شود که ما نتوانیم مفهوم متن خود را به درستی برای خواننده روشن کنیم.

پسندیده نیست صحیح نوشتن را فقط مخصوص ادبا و کسانی که در حوزه ادبیات هستند بدانیم و با ذکر این علت، بی دقتی و غلط های املایی خود را نادیده بگیریم. این اشتباهات و بی دقتی ها امکان دارد باعث شود که جایگاه حرفه ای و شغلی خود را از دست بدهید. پس ضروری است به درست نویسی فارسی به چشم یک مهارت نگاه کنید و دانش کافی در این زمینه کسب کنید.  

 تعریف نهاد و گزاره در درست نویسی فارسی

در درست نویسی فارسی هر عبارت، خبری در مورد چیزی یا کسی بیان می کند. این خبر دارای دو قسمت نهاد و گزاره است. 

• تعریف نهاد و انواع آن

نهاد، به کلمه یا واژه هایی گفته می شود که در مورد آن خبری می دهیم و باعث عملی شدن فعل می شود. نهاد به صورت رایج پیش از گزاره قرار می گیرد، و به دو شکل مجزا و مستمر در جمله جلوه می کند، و می تواند به شکل ضمیر، صفت، اسم یا گروه اسمی به کار رود. از کلمه های سوالی «چه کسی یا چه چیزی» می توانید برای شناختن نهاد در جمله استفاده کنید. 

برای مثال: 

علی به مدرسه رفت. 

علی: نهاد (اسم) 

او به ورزشگاه رفت. 

او: نهاد ( ضمیر) 

پسران کلاس فوتبال آمدند. 

پسران: نهاد ( گروه اسمی) 

حسن دانش آموز زرنگی است. 

زرنگی: نهاد ( صفت) 

*نکته: همیشه نهاد در ابتدای جمله قرار نمی گیرد. 

مثال: این توپ فوتبال را محمد به من هدیه داده است.

محمد: نهاد (اسم)  

• مطابقت نهاد و فعل

به طورمعمول نهاد در درست نویسی از سوی  فرد و شناسه با فعل مطابقت دارد. به این مفهوم که وقتی نهاد مفرد است فعل نیز به شکل مفرد به کار خواهد رفت و زمانی که نهاد به صورت جمع باشد، فعل نیز به صورت جمع به کار برده می شود. 

سام به دانشکده رفت. 

آن ها به دانشکده رفتند.

• تعریف گزاره و انواع آن

به خبری که درباره نهاد می دهیم گزاره می گوییم. فعل مهمترین بخش گزاره است. به وسیله فعل اجزای اصلی جمله مشخص می شوند. مفعول، مسند، قید و... همه آن ها در بخش گزاره قرار دارند. گزاره می تواند از یک کلمه درست شده باشد و معمولا آن کلمه در این حالت فعل است. مثال: 

حسن رفت. 

آسمان ابری است

حسین ماشین را فروخت

ماشین: مفعول است که در بخش گزار قرار دارد. 

او با سرعت رانندگی می کند. 

سرعت: قید است که در بخش گزاره قرار دارد. 

افعال و جملاتی در زبان فارسی وجود دارند که از لحاظ دستوری، با آنچه دربالا در مورد نهاد و گزاره ، اصول حاکم و شیوه تقسیم بندی بر روابط آنها بیان شد سازگاری ندارد. برای مثال جملاتی مانند:« گرمم است» و « خوشم می آید». 

همچنین جملاتی نظیر: « دوستم، سرش شکسته شده است»، « اهواز، هوایش آلوده است»، « تبریز، هوایش سرد است» و... دارای ساختار ویژه ای هستند که به راحتی نمی توان نقش اجزای مختلف آن از جمله نهاد و گزاره را تشخیص داد.