معرفی پژوهش علوم اجتماعی

پژوهش علوم اجتماعی یکی از رشته‌های علوم انسانی می‌باشد که به آموزش چگونگی تحقیقات میدانی، بررسی ریشه‌ها، علل و عوامل معضلات اجتماعی و تاثیر آنها بر جامعه و مردم می‌پردازد. افرادی که در این رشته به تحصیل می‌پردازند می‌توانند در کارهای مطالعاتی و برنامه ریزی‌هایی که تحت تاثیر عوامل اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی است، نقش مهمی داشته و یا به تدریس در دانشگاه‌ها مشغول شوند. البته انجام امور پژوهشی در حوزه علوم اجتماعی همیشه کار آسانی نیست و موانعی بر سر راه پژوهشگران قرار دارد.

در این مقاله به موانع پژوهش در حوزه‌ی زنان و مراحل پژوهش علوم اجتماعی خواهیم پرداخت پس تا آخر این مقاله با ما همراه باشید. اگر خودتان نیز بخواهید در این زمینه با کاهش هزینه تولید محتوا انجام دهید، پیشنهاد ما انتخاب سایت رایا مارکتینگ می‌باشد.

موانع پژوهش در حوزه‌ی زنان

یکی از عواملی که می‌تواند امور تحقیقاتی در حوزه‌های اجتماعی را مختل سازد، پرداختن به امور مربوط به زنان است. محققان معتقدند عدم وجود متخصصان ماهر در حوزه زنان، محدودیت انتخاب موضوع، عدم دسترسی به منابع علمی کافی، ناچیز شمردن مشکلات زنان و تفکر مردانه از مهم‌ترین موانع در حوزه پژوهش امور زنان می‌باشند. سیطره نگاه مردسالارانه و تسلط مردان در امور پژوهشی و مدیریتی که خود باعث به کنار راندن زنان پژوهشگر شده‌است، منجر به کم رنگ شدن بسیاری از مشکلات آنها در جامعه شده‎است.

برای مثال سمیه سادات شفیعی، استادیار جامعه شناسی پژوهشکده مطالعات اجتماعی، به نقل قولی از یکی از محققان اشاره می‌کند که زمانی که قصد داشته‌‎است در مورد مسائل امنیتی زنان پژوهشی انجام دهد با برخورد نادرست شهرداران کلان شهرها مواجه شده‌لست که معتقد بوده‌اند در میان مشکلات عدیده حال حاضر جامعه، فرصتی برای تفکر در باب امور زنان نیست.

حال آنکه زنان بیش از ۵۰ درصد جمعیت جامعه را تشکیل می‌دهند و نادیده گرفتن آنها، بی توجهی به کل جامعه است. این بی اهمیت شمردن‌ها خود بر نگرش زنان به امور پژوهشی تاثیر گذاشته و این نشان دهنده‎ی سلطه نگرش مردانه بر اجتماع است. بسیاری از مواقع نیز چنان به موضوعات پرتکرار پرداخته می‌شود که از معضلات جامعه امروز و زنان امروز غفلت می‎شود.

به شما پیشنهاد می‌کنیم مقاله "تولید محتوا برای پژوهش علوم اجتماعی" را نیز مطالعه کنید تا در این زمینه دید قوی و کاملی به‌دست آورید.

مراحل پژوهش علوم اجتماعی

جستجوی سیستماتیک و گام به گام در یک پدیده به عنوان تحقیق شناخته می‌شود. همانطور که نام آن خود معنای آن را مشخص می‌کند، جستجو مجدد است. یک تحقیق جدید در مورد موضوعی که ممکن است مجموعه‌ای از دانش موجود باشد، ما از طریق یک تحقیق جدید به آن کمک می‌کنیم. به آن تحقیق و پژوهش می‌گویند. این یک تحقیق علمی است که با روش‌ها و تکنیک‌های مختلف دنبال می‌شود. ما همچنین می‌توانیم به سادگی بگوییم که این هدیه‌ای برای پیشرفت و ارتقای اطلاعات از قبل شناخته شده‌است. محققان علوم اجتماعی (Social Science Researchers) نیز از روش‌ها و تکنیک‌های علمی برای انجام پژوهش پیروی می‌کنند.

تحقیق

در فرآیند تحقیق و پژوهش علوم اجتماعی این اولین و مهم‌ترین مرحله است. تمام مراحل دیگر به این مرحله بستگی دارد. موضوع یا مشکلات تحقیق به شما و دیگران می‌گوید که قصد مطالعه چیست یا مقصد تحقیق خود را دارید. عمدتاً 2 نوع موضوع مختلف وجود دارد که یکی مربوط به حالات طبیعت و دیگری مربوط به رابطه بین متغیرها است. به طور عمده دو نوع متغیر وجود دارد که یکی متغیر وابسته و دیگری متغیر مستقل است. متغیرهای وابسته متغیرهایی هستند که به متغیر مستقل بستگی دارند. مثلاً اگر بیکاری جوانان را بررسی کنیم. می‌توان گفت درآمد، سابقه خانوادگی، مدارک تحصیلی. تجربه می‌تواند متغیرهای وابسته‌ای باشد که به بیکاری جوانان که یک متغیر مستقل است بستگی دارد.

پس از انتخاب یک موضوع یا موضوع کلی، نکته بعدی که باید در نظر بگیرید این است که موضوع کلی را به یک موضوع خاص‌تر محدود کنید. تحقیق در مورد یک موضوع کلی مناسب یا دقیق نیست. زیرا مطالعه یک موضوع گسترده دشوار خواهد بود. بنابراین تعیین موضوع خاصی که می‌خواهید مطالعه یا تحقیق کنید ضروری است. به عنوان مثال، اگر می‌خواهید ازدواج را مطالعه کنید، باید آن را به یک مورد خاص‌تر محدود کنید. با انجام این کار، مثمر ثمرترین و قابل اعتمادترین اطلاعات را دریافت خواهید کرد که دانش فعلی موجود در رشته تحصیلی شما را افزایش می‌دهد.

بررسی ادبیات موجود

بررسی ادبیات موجود ضروری‌ترین و اجتناب‌ناپذیرترین مرحله در فرآیند تحقیق است. پس از انتخاب موضوع خاص مورد علاقه خود، باید بدانید موضوع شما چیست، محدودیت‌ها، ضعف‌ها، نقاط قوت آن چیست تا به درستی آن را بررسی کنید. این شامل تمام خلاصه یا یادداشت‌های مختصر در مورد تمام ادبیاتی است که برای درک و بررسی بهتر به آنها مراجعه می‌کنید.

بررسی ادبیات ممکن است یک روش بسیار وقت گیر و حیاتی در یک مطالعه باشد. اما بینشی از دیدگاه شما و بررسی موضوع شما ارائه می‌دهد. مرور ادبیات به معنای مرور یا بررسی اساسی آثار قبلی در موضوع شماست. شما می‌توانید کتاب‌ها، مقالات منتشر شده، مجلات، وبلاگ‌ها، ویدئوها و غیره را مرور کنید. ادبیات مروری متفکرانه‌ترین ایده‌ها، اکتشافات و بعد جدیدی را برای مطالعه شما ارائه می‌دهد. بنابراین واقعاً ضروری است که تمام تلاش خود را برای انجام یک نظرسنجی ادبیات انجام دهید. زیرا بالاتر از همه رنج‌ها، تحقیقات شما را هدایت می‌کند. به طور خلاصه، بررسی ادبیات به شما کمک می‌کند زیرا:

•    مرور ادبیات، ایده‌ای نظری را در اختیار محقق قرار می‌دهد.

•    این ارتباط بین اطلاعات شناخته شده قبلی و آنچه می‌خواهید مطالعه کنید در اختیار محقق قرار می‌دهد.

•    همچنین به محقق کمک می‌کند تا بفهمد که چگونه تحقیقات شما اطلاعات را به دانش فعلی ارائه می‌دهد. به عبارت دیگر، دانش فعلی و یافته‌های شما را به هم مرتبط می‌کند.

توسعه فرضیه

بعد از بررسی ادبیات، گام بعدی ایجاد یک فرضیه (Hypothesis) برای پژوهش علوم اجتماعی شما است. فرضیه‌ها فرضیات آزمایشی هستند که برای آزمایش پیامدهای منطقی و تجربی آنها ساخته می‌شوند. این یک نقطه کانونی برای تحقیق فراهم می‌کند. فرضیه به محقق کمک می‌کند تا روی موضوع تمرکز کند و محقق را بدون هیچ گونه انحرافی در همان مسیر نگه دارد. همچنین به محقق نشان می‌دهد که چه نوع داده‌هایی مورد نیاز است و از چه روش‌هایی برای تجزیه و تحلیل داده‌ها باید پیروی کرد.

طرح پژوهش

پس از تدوین موضوع تحقیق، پژوهش باید طرح تحقیق (Research Plan) را آماده کند. این یک ساختار مفهومی است که تحقیق باید در آن انجام شود. طرح تحقیق با استفاده کافی و حداقل از زمان، پول و تلاش شواهد مرتبط را در اختیار محقق قرار می‌دهد. طرح تحقیق باید شامل ترتیبات مطالعه موضوعات، روش‌هایی که محقق برای مطالعه نمونه‌ها انتخاب می‌کند، دوره پایان مطالعه، روش‌های تحلیل و تفسیر باشد. شما باید بدانید که چرا باید این طرح تحقیق را برای تحقیق شما، نقاط قوت و ضعف و محدودیت‌های آن انتخاب کنم.

طراحی نمونه

در تحقیقات علوم اجتماعی، کل واحد مورد مطالعه به عنوان جهان یا جمعیت شناخته می‌شود. به عنوان مثال، اگر موضوع تحقیق شما بیکاری جوانان در یک کشور است. جوانان در آن کشور یا جمعیت مطالعه شما خواهند بود. شمارش کامل یا مطالعه کل جمعیت یا جهان به معنای تحقیق سرشماری است. به عنوان مثال، سرشماری در هند هر ده سال یک بار نمونه‌ای از سرشماری است. اما در تحقیق، ما نیازی به برشمردن کل جمعیت مورد مطالعه نداریم. یا به عبارت دیگر باید از کل جامعه مورد مطالعه چند واحد را انتخاب کنیم، یعنی به جای مطالعه کل جامعه، باید نمونه‌ها را انتخاب کنیم.

دو نوع نمونه گیری وجود دارد، یکی نمونه گیری احتمالی و دیگری نمونه گیری غیراحتمالی. در نمونه‌گیری احتمالی، کل جامعه شانس مساوی برای قرعه‌کشی پیدا می‌کنند، اما در نمونه‌گیری غیراحتمالی، کل جامعه شانس یکسانی برای قرعه‌کشی ندارند. نتیجه داده‌های شما به ویژگی‌های نمونه‌های انتخابی شما بستگی دارد. نمونه‌های انتخاب شده باید داده‌های لازم و دقیق را در اختیار شما قرار دهند.

اینکه نمونه‌گیری احتمالی را انتخاب کنید یا نمونه‌گیری غیراحتمالی به موضوعی که انتخاب کرده‌اید بستگی دارد. وقتی جمعیت کمیاب و حساسی را انتخاب می‌کنید که به سختی به دست می‌آید، می‌توانید نمونه‌گیری غیراحتمالی را به انتخاب خود و محرمانه بودن پاسخ‌دهنده انتخاب کنید. روش نمونه گیری هزینه‌های ناخواسته و سفر را حذف می‌کند. در وقت شما صرفه جویی خواهد کرد. پژوهش علوم اجتماعی در مراحل مختلفی انجام می‌شود. این مراحل یا اقدامات برای انجام کل تحقیق اجتناب ناپذیر است.

نتیجه گیری

بنابراین پژوهش علوم اجتماعی راه زیادی برای انجام رسالت خود در کشور به عهده دارد و زمانی می‌تواند وظایف خود را انجام دهد که بتواند نگاهی علمی، جامع و بدون سوگیری‌های جنسیتی به امور اجتماعی داشته باشد. عدم توجه کافی به امور زنان نه تنها در حیطه‎های اجتماعی بلکه به طور کل در زمینه‎های پژوهشی نیز موانعی را ایجاد می‌کند که می‌تواند به گسترده شدن معضلات پیش رو بینجامد و زنان را بیش از پیش به حاشیه براند.

آنچه مسلم است این است که نه تنها پژوهشگران، بلکه تمام افراد تحصیلکرده و علاقه‎مند به حوزه زنان باید جهت افزایش آگاهی در حوزه زنان اقدام به مطالعه، نگارش کتاب و مقاله، راه اندازی همایش‌ها و انجمن‌های علمی نمایند تا بتوان با ذهنی باز و دیدی علمی پژوهشی غنی در حوزه علوم اجتماعی انجام داد و در راستای کاهش آسیب‌های اجتماعی که می‎تواند ناشی از نادیده گرفتن نقش زنان در سلامت روان خانواده و جامعه باشد، تلاش کرد.

در صورتی‌که قصد داشته‌باشید در زمینه پژوهش علوم اجتماعی تولید محتوا انجام دهید، به شما پیشنهاد می‌کنیم سایت رایا مارکتینگ را انتخاب کنید زیرا با داشتن نویسندگان متخصص، سفارش شما را با بالاترین کیفیت و در کوتاه‌ترین زمان ممکن تحویل خواهند داد.