مراحل چاپ کتاب‌های درسی

هرسال میلیون‌ها نسخه کتاب در کشور به چاپ می‌رسند که بخش زیادی از آن‌ها را کتب درسی تشکیل می‌دهد. از نیازهای مهم و اساسی هر نظام آموزشی، چاپ، بازبینی و بروز کردن محتوای کتاب‌های درسی می‌باشد. این امر مستلزم توجه به نقش‌های جدید یادگیرنده در فرآیند یادگیری است.

در این مقاله به چاپ کتاب‌های درسی در جهان امروز و مراحل انجام آن خواهیم پرداخت. اگر خودتان نیز بخواهید در این زمینه با کاهش هزینه تولید محتوا انجام دهید، پیشنهاد می‌کنیم سایت رایا مارکتینگ را انتخاب کنید.

چاپ کتاب‌های درسی در جهان امروز چگونه است؟

شیوه‌های نوین تدوین و نشر کتاب‌های درسی در جهان امروز با گذشته بسیار متفاوت است. در روش سنّتیِ تدوین اثر، در یک طرف، مؤلف و در طرف دیگر، ناشر قرار دارد. به این مفهوم که مؤلف، متن را آماده می‌کند و سپس به ناشر می‌سپارد؛ ناشر هم مطابق سلیقه‌ای خود با اندک اصلاحات و ویرایش، نسبت به چاپ اثر اقدام می‌کند. درحالی‌که در شیوه‌ای جدید، مؤلف و ناشر به‌صورت دو عامل مستقل عمل نمی‌کنند بلکه در حین تنظیم اثر با یکدیگر تعامل دارند و اصولاً کار تدوین به‌صورت گروهی و با همکاری ناشر صورت می‌گیرد.

امروزه، کتاب‌های درسی در جهان با استفاده از نوآوری‌ها و یافته‌های جدید و نظریه‌های یادگیری و آموزشی، هم‌چنین برخورداری از فنون تصویرداری، طراحی، گرافیک و چاپ و نیز با استفاده از نرم‌افزارهای گوناگون رایانه‌ای، بسیار جذاب و مطلوب تولید می‌شوند که از نطر کیفیت و ویژگی‌های فیزیکی با کتاب‌های درسی چند دهه‌ای قبل تفاوت زیادی دارند.

شیوه‌ای نوین چاپ کتاب درسی به‌صورت گروهی است و زیرنظر فردی مسئول (به عنوان مدیر طرح تدوین و تولید) و با هماهنگی کامل وی به انجام می‌رسد. نقش مدیر طرح بسیار مهم است؛ بطوری‌که هم‌زمان با عقد قرارداد با صاحب اثر و گاه حتی قبل از آن، با مدیر مذکور قرارداد منعقد می‌شود تا تمام مراحل از تهیه‌ی مطالب تا عرضه‌ی کتاب زیرنظر وی صورت گیرد.

در فرآیند مذکور، صاحب اثر یکی از اعضای گروه تألیف است و متخصصان گوناگون با وی همکاری می‌کنند و با یکدیگر درتعامل‌اند. در سایر مراحل تدوین و انتشار کتاب‌های درسی نیز از فن‌آوری‌های جدید استفاده می‌شود.

در شیوه‌های جدید با به گارگیری دستگاه‌های پیشرفته، کلیه‌ی مراحل تدوین و چاپ به‌صورت غیرکاغذی و دیجیتالی صورت می‌گیرد بطوری‌که در لوح فشرده ذخیره و توسط نشانی الکترونیک بین اعضای گروه تألیف تبادل می‌شود. نسخه‌های نهایی نیز به صورت لوح یا از طریق نشانی الکترونیگی به دست لیتوگراف (Lithography) و چاپ‌خانه می‌رسد و در نهایت پس از مراحل مذکور بصورت جلد یا مجلد چاپ و نشر می‌شود.

مراحل چاپ کتاب‌های درسی

در مورد یک موضوع و دانش آموزان تصمیم بگیرید.

مهم است که شما این دو مورد را به طور همزمان در نظر بگیرید زیرا این امر تعیین کننده همه چیز از محتوای موجود در کتاب گرفته تا طراحی و ارائه طرح آن است. برای مخاطبی که از قبل می‌شناسید بنویسید. اگر شما به عنوان استاد ریاضیات دانشگاه کار کرده‌اید، ممکن است بهترین راه برای رسیدن به مخاطبان دانش آموزان متوسطه را نمی‌دانید.

اگر برای مخاطبی که برای شما ناآشنا است می‌نویسید، می‌توانید یک همکار آشنا به این اطلاعات جمعیتی را استخدام کنید. همانطور که در مورد موضوعی تصمیم می‌گیرید، در نظر بگیرید که در آموزش کدام یک از زمینه‌ها کم است. آیا کتاب شما خلاء موجود در بازار را پر می‌کند.

تحقیقات بازار را انجام دهید.

چاپ کتاب‌های درسی یک تجارت بزرگ است. بسیار بیشتر از ناشران سنتی کتاب یا مجله. شما باید تحقیق کنید که چه کتاب‌های قابل مقایسه‌ای در بازار وجود دارد و قیمت آنها چگونه است. مشخص کنید که چه چیزی کتاب درسی شما را خاص می‌کند. چه چیزی ارائه می‌دهد که هیچ کتاب درسی دیگری ارائه نمی‌دهد؟ شما باید برای ناشران و سایر معلمان (که ممکن است مشتری شما شوند) توضیح دهید که چرا آنها باید کتاب شما را به جای دیگران انتخاب کنند.

با نویسندگان دیگر صحبت کنید شما باید همكارانی را كه كتاب‌های درسی نیز منتشر كرده‌اند پیدا كنید و از آنها بازخورد بگیرید. آیا آنها از ناشر سنتی استفاده کرده‌اند یا خود چاپ کرده‌اند؟ چه مدت طول کشید تا کتاب درسی خود را کامل کنند؟

طرح کلی طراحی کنید.

یک ایده تقریبی درباره چگونگی ساختار کتاب خود ارائه دهید. برای کمک به شما می‌توانید برخی از سوالات زیر را از خود بپرسید:

• چند فصل را شامل خواهید شد؟ چگونه عناوین خاص را بین فصل‌ها تقسیم می‌کنید؟

• آیا فصل‌ها از یکدیگر مستقل خواهند بود یا دانش آموزان قبل از رفتن به بخش‌های دیگر، باید یکی از آنها را بخوانند؟

• آیا فصل‌ها را به ترتیب سختی صعودی مرتب خواهید کرد؟ آیا دانش آموز با اتمام کتاب درسی، آماده رفتن به کلاس بعدی در درس است؟

به شما پیشنهاد می‌کنیم مقاله "تولید محتوا برای چاپ کتاب‌های درسی" را نیز مطالعه کنید تا در این زمینه دید قوی و کاملی به‌دست آورید.

مهم‌ترین مطالب را تعیین کنید.

احتمالاً شما قادر نخواهید بود که هریک از اطلاعات مربوط به موضوع خود را در کتاب وارد کنید. بلکه باید مهم‌ترین مطالب را هنگام چاپ کتاب‌های درسی اولویت بندی کنید و به سوالات زیر پاسخ دهید.

اهداف دوره‌ای که این کتاب درسی استفاده می‌شود چیست؟ دانشجویان پس از تمرین باید چه مهارت‌هایی را درک کنند؟ آنها برای آماده سازی مطالب در کلاس بعدی یا کلاس باید چه چیزهایی را بدانند؟ چگونه کتاب درسی شما با آزمون‌های استانداردی که دانش آموزان باید در طول سال تحصیلی انجام دهند مطابقت دارد؟ یافتن نمونه‌هایی از این آزمون‌ها را در نظر بگیرید تا به شما در راهنمایی پاسخ شما به این سوال کمک کند.

پیش نویس هر فصل را تهیه کنید.

ممکن است وسوسه شوید که قبل از حرکت در فصل بعدی، روی هر فصل جداگانه کار کنید. از این کار خودداری کنید، زیرا سرعت شما را کاهش می‌دهد. درعوض، پیش نویس کاملی از هر فصل را در کتاب بنویسید. هنگامی که پیش نویس کامل هر فصل را تهیه کردید، می‌توانید درک کنید که چگونه همه آنها با هم کار می‌کنند و در چه مواردی باید مواد بیشتری اضافه کنید یا کاهش دهید.

تصاویر مفید را در یک طرح جذاب قرار دهید.

شما نمی‌خواهید دانش آموزان خود را بخوابانید. پردازش متن‌های عظیم برای دانش آموزان دشوار است. شما باید به مهارت بصری پایبند باشید، غالباً با تصاویر، جداول یا سایر گرافیک‌ها (Graphic). برای هر تصویر یا گرافیکی که درنظر دارید، مطمئن شوید که اجازه دارید آنها را در کتاب خود بگنجانید. اگر این کار را نکنید ممکن است از شما برای نقض حق چاپ شکایت شود.

یک ویرایشگر استخدام کنید.

ممکن است ویراستاری را پیدا کنید که برای چاپ کتاب‌های درسی، یک ویرایشگر مستقل یا یک همکار برای موضوعات مشابه کار کند. ویرایشگر می‌تواند به شما کمک کند بهترین راه را برای سازماندهی و شفاف سازی مطالب خود پیدا کنید. او همچنین می‌تواند در بهبود سطح جمله در دستور زبان و انتخاب کلمات کمک کند.

چاپ و انتشار کتاب‌های درسی  

هنگام چاپ یک کتاب درسی می‌توانید با یک مطبوعات سنتی کتاب کار کنید. بعد از چاپ، آن را به دانش آموزان یا معلمان بفروشید. کتاب درسی خود را جزء مورد نیاز کلاس قرار دهید و دلیل ایجاد این کتاب را توضیح دهید. سعی کنید کتاب درسی خود را با قیمت قابل توجهی پایین‌تر نگه دارید.

اگر از کتاب درسی خود با موفقیت در کلاس استفاده کرده‌اید، پس این مطلب را با سایر معلمان و محققان در میان بگذارید. آن را در رویدادهای حرفه‌ای به بازار عرضه کنید. اگر هر سال یک کنفرانس بزرگ در زمینه شما برگزار می‌شود، با برگزارکنندگان در مورد داشتن غرفه‌ای صحبت کنید که می‌توانید کتاب خود را به همکاران علاقه مند بفروشید. اگر در زمینه فعالیت شما وبلاگ نویسان مشهوری وجود دارد که مخاطبان زیادی دارند، همچنین ممکن است از آنها بخواهید که کتاب شما را به عنوان منبع خوانندگان خود مرور کنند.

بررسی های قوی دریافت کنید شما می‌خواهید بتوانید نشان دهید که سایر معلمان و محققان این کتاب را تأیید کرده‌اند. این به اعتبار شما به عنوان نویسنده و به ارزش کتاب کمک می‌کند.

سخن آخر

کتاب‌های درسی شامل مجموعه‌ای جامع از مطالب در شاخه‌ای از مطالعه با هدف توضیح آن است که برای پاسخگویی به نیازهای مربیان و دانش‌آموزان، معمولاً تهیه می‌شوند که در مدارس استفاده می‌شوند.

شاید شما مهارت قابل توجهی در زمینه دانش داشته باشید و بخواهید آن را در یک منبع مفید جمع آوری کنید. دنیای انتشار کتاب‌های درسی اخیراً در دسترس نویسندگان و محققان قرار گرفته است. با کمی تمرین و حوصله، می‌توانید روند نوشتن و انتشار را مرور کنید.

در صورتی‌که قصد داشته‌باشید در زمینه چاپ کتاب‌های درسی تولید محتوا انجام دهید، پیشنهاد می‌کنیم سایت رایا مارکتینگ را انتخاب کنید زیرا با داشتن نویسندگان ماهر، سفارش شما را با حداکثر کیفیت و رعایت اصول سئو و در کم‌ترین زمان ممکن تحویل خواهند داد.