برخی منابع توسعه اقتصاد

ایران یکی از کشورهای غنی از منابع مختلف و ثروتمند دنیا محسوب می‌شود. طبق آخرین آمارهای مربوط به بانک جهانی، اقتصاد ایران باید با توجه به دارا بودن منابع عظیم نفت و گاز کشف شده و همچنین فلزات گران بها مانند مس، طلا و نقره، از بسیاری از کشورهای جهان دارای سطح بالاتری باشد اما با توجه به تاثیرات گسترده تحریم‌ها بر صادرات، عملا بخش عظیمی از اقتصاد ایران فلج شده‌است. این اتفاق نه تنها باعث حضور کمرنگ ایران در عرصه فروش جهانی شده، بلکه باعث تورم فزاینده به خصوص در چند سال اخیر شده‌است.

این تورم که با رشد افسار گسیخته قیمت مسکن، خودرو، مایحتاج اولیه و لوازم خانگی خود را نشان داده‌است، سبب افت ارزش ریال در برابر سایر ارزهای رایج در دنیا و افزایش بیکاری در بین اقشار مختلف جامعه شده‌است. رکود اقتصاد ایران در چند سال اخیر و پس از پایان دوره دوم ریاست جمهوری محمود احمدی نژاد، با افزایش تحریم‌های بین المللی علیه ایران، تا حدی قابل لمس شده است که حتی اقشار طبقه اجتماعی بالا نیز از آسیب‌های ناشی از این رکود اقتصادی در امان نبوده‌اند.

در این مقاله به فراز و فرودهای اقتصاد ایران در سال‌های اخیر و برخی منابع توسعه اقتصاد ایران و سایر کشورها خواهیم پرداخت. اگر خودتان نیز بخواهید در این زمینه با کاهش هزینه تولید محتوا انجام دهید، پیشنهاد ما انتخاب سایت رایا مارکتینگ می‌باشد.

فراز و فرودهای اقتصاد ایران در سال‌های اخیر

افزایش قیمت دلار در ایران به خصوص پس از شیوع کرونا، نشان از ضعف اقتصاد ایران در تقابل با شرایط غیرمنتظره و بحرانی دارد. از طرفی کاهش ذخایر ارزی ایران در صندوق ذخیره ملی، باعث کاهش بی سابقه ارزش پول ایران و افزایش گرانی‌های کمرشکن شده‌است. ترمیم این اقتصاد آسیب دیده نه تنها وابسته به حذف کامل تحریم‌ها، بلکه نیازمند یک عزم ملی برای مقابله با اثرات سوء آن که بیشتر بر روی اقشار آسیب پذیر جامعه سایه افکنده است، می‌باشد.

شناسایی موانع داخلی رشد اقتصاد در ایران که شاید عمده‌ترین آن، اختلاس‌ها و رانت‌های افراد فرصت طلب در کنار عدم پرداخت وام‌های بسیار سنگین گرفته شده از بانک‌ها باشد، می‌تواند قدم بزرگی در رشد اقتصاد در هم شکسته ایران داشته باشد. اصلاح عدم مدیریت صحیح بر امور که در چند سال اخیر منجر به از بین رفتن میلیاردها دلار از ذخایر این کشور شده‌است، قدم دیگری است که باید در کنار شناسایی عوامل مخرب بر رشد اقتصاد ایران به آنها توجه کرد.

این عدم مدیریت تا به آنجا پیش رفته است که کشور را در آستانه از هم پاشیدگی و چند دسته بودن کشانده است و طبیعتا ادامه اوضاع با این مدیریت، باعث فروپاشی کامل اقتصاد ایران خواهد شد و تبعات جبران ناپذیری را برای این کشور رقم خواهد زد.

برخی منابع توسعه اقتصاد ایران و سایر کشورها

زمین و سایر منابع طبیعی

کمیت و کیفیت منابع طبیعی نقش حیاتی در توسعه اقتصادی یک کشور دارد. منابع طبیعی مهم عبارتند از: زمین، منابع معدنی و نفت، آب، جنگل‌ها، اقلیم و غیره. کیفیت منابع طبیعی موجود در یک کشور محدودیتی را در سطح تولید کالاهای قابل دستیابی ایجاد می‌کند. بدون حداقل منابع طبیعی، امید چندانی به رشد اقتصادی وجود ندارد. با این حال، باید توجه داشت که در دسترس بودن منابع شرط لازم اما کافی برای رشد اقتصادی نیست. بلکه توانایی استفاده از آنهاست که رشد اقتصاد را تعیین می‌کند.

استفاده از منابع طبیعی و نقشی که در رشد اقتصاد ایران و سایر کشورها ایفا می‌کنند، از جمله به نوع فناوری بستگی دارد. رابطه منابع با نوع و سطح فناوری بسیار صمیمی است. برای یافتن اینکه چه زمانی کالایی که در حال حاضر به اندازه نفت باارزش است اهمیت کمی داشته یا اصلاً اهمیتی ندارد، لازم نیست به تاریخ خیلی دور برگردیم. تنها اخیراً است که عناصر مختلف رادیواکتیو با ارزش تلقی شده‌اند. در بسیاری از اقتصادهای در حال توسعه، بدون شک، ذخایر بسیاری از مواد معدنی وجود دارد که به دلیل کمبودهای تکنولوژیکی مورد استفاده قرار نمی‌گیرند.

تشکیل سرمایه

تشکیل سرمایه که بستگی به میزان پس‌انداز و سرمایه‌گذاری داخلی و ورود سرمایه خارجی دارد. نیروی کار با سرمایه برای تولید کالاها و خدمات ترکیب می‌شود. کارگران برای کار به ماشین آلات، ابزار و کارخانه نیاز دارند. در واقع استفاده از سرمایه باعث بهره وری کارگران می‌شود. راه اندازی کارخانه‌‎های بیشتر مجهز به ماشین آلات و ابزار، ظرفیت تولیدی اقتصاد را بالا می‌برد. بنابراین، از نظر بسیاری از اقتصاددانان، تشکیل سرمایه هسته اصلی توسعه اقتصادی است. هر نوع نظام اقتصادی باشد، بدون انباشت سرمایه نمی‌توان روند رشد اقتصادی را تسریع کرد.

بهره وری پایین و فقر برخی کشورها عمدتاً به دلیل کمبود سرمایه فیزیکی واقعی در این کشورها است. رشد اقتصادی را نمی‌توان بدون انباشت انواع مختلف کالاهای سرمایه‌ای سرعت بخشید. سرمایه فیزیکی را می‌توان به دو دسته اصلی طبقه بندی کرد.نوع اول سرمایه فیزیکی به صورت ماشین آلات، تجهیزات و کارخانه است که مستقیماً به تولید کالاهای بیشتر کمک می‌کند. نوع دوم سرمایه فیزیکی، سرمایه سربار است که به آن زیرساخت نیز می‌گویند که تولید کالا را تسهیل می‌کند. نمونه‌هایی از زیرساخت‌ها عبارتند از: نیرو (به عنوان مثال، برق)، حمل و نقل (به عنوان مثال، جاده‌ها، راه آهن، بنادر، شبکه ارتباطی).

نبود زیرساخت‌ها مانع رشد اقتصادی می‌شود. رشد اقتصادی بدون انباشت این نوع سرمایه، یعنی کالاهای سرمایه‌ای ثابت مانند ماشین آلات، تجهیزات، نیروگاه‌ها و تأسیسات زیربنایی مانند برق، جاده‌ها و غیره قابل تسریع نیست. نوع سومی از ورودی سرمایه وجود دارد که معمولا به عنوان سرمایه در گردش شناخته می‌شود مانند آبیاری. کودها، آفت‌کش‌هایی که بهره‌وری زمین را افزایش می‌دهند و به همین دلیل به آنها افزایش دهنده زمین می‌گویند.

انباشت سرمایه برای رشد اقتصادی ضروری است زیرا ظرفیت تولیدی اقتصاد را برای تولید کالاها و خدمات افزایش می‌دهد. علاوه بر این، انباشت سرمایه مهم است زیرا فرصت‌های شغلی بیشتری ایجاد می‌کند. کارگران باید به کالاهای سرمایه‌ای مجهز شوند تا بتوانند برای تولید کالا و خدمات به کار گرفته شوند. بنابراین، برای جذب نیروی کار رو به رشد در فعالیت‌های تولیدی، انباشت سرمایه باید افزایش یابد. افزایش عرضه کالاهای سرمایه‌ای تنها می‌تواند ناشی از سرمایه گذاری باشد و سرمایه گذاری به نوبه خود تنها در صورتی امکان پذیر است که بخشی از درآمد جاری پس انداز شود. بنابراین پس انداز برای رشد اقتصادی ضروری است.

سرمایه انسانی، آموزش و سلامت

آموزش به توسعه مهارت‌های انسانی و دانش نیروی کار اشاره دارد. این نه تنها گسترش کمی فرصت‎های آموزشی، بلکه بهبود کیفی آموزش است که به نیروی کار داده می‌شود که کلید توسعه اقتصادی را در اختیار دارد. آموزش و پرورش به دلیل سهم قابل توجهی که در توسعه اقتصادی دارد، سرمایه انسانی و مخارج آموزش مردم به عنوان سرمایه گذاری در انسان یا سرمایه انسانی نامیده شده‌است.

یک جنبه خارجی مثبت زمانی رخ می‌دهد که فعالیت یک فرد برای دیگران مزایایی را فراهم کند. به عنوان مثال، یک فرد تحصیل کرده ممکن است ایده‌های جدیدی ایجاد کند که ممکن است منجر به بهبود روش‌های تولید کالا شود. وقتی این ایده‌ها به بخشی از دانش جامعه تبدیل می‌شوند (یعنی موجودی سرمایه انسانی)، همه از آنها استفاده می‌کنند و از آنها سود می‌برند. بنابراین این ایده‌ها از مزایای بیرونی آموزش هستند.

مانند آموزش، بهبود سلامت و تغذیه نوعی سرمایه گذاری در سرمایه انسانی است. آموزش بهتر و سلامت هر دو برای آنها مفید است و به طور مستقیم رفاه مردم را بالا می‌برد، اما با توجه به رویکرد سرمایه انسانی، سلامت بهتر، توانایی و بهره وری کارگران را افزایش می‌دهد و در نتیجه به رشد بازده کمک می‌کند. سلامت و تغذیه بهتر باعث افزایش طول عمر افراد و در نتیجه طولانی شدن عمر کاری آنها می‌شود و آنها را قادر می‌سازد تا برای مدت طولانی به درآمد ادامه دهند.

علاوه بر این، آنها مکمل سرمایه گذاری آموزشی هستند زیرا اگر آنها قادر به کار و درآمد طولانی مدت باشند، بازده تحصیلی بالاتر خواهد بود. علاوه بر این، افراد سالم به ویژه کودکان سالم، در موقعیت بهتری برای کسب آموزش و مهارت‌های بیشتر برای بهره‌وری بیشتر هستند. اندازه گیری بهبود در سلامت بسیار دشوار است و بنابراین نمی‌توان به راحتی سهم آن را در رشد بازده مشخص کرد. با این حال، امید به زندگی در بدو تولد معمولاً به عنوان نماینده‌ای برای سلامتی استفاده می‌شود. امید به زندگی بالاتر نشان دهنده سلامت بهتر مردم است و آنها می‌توانند برای مدت طولانی در آینده جریانی از درآمد کسب کنند و در کنار بازده فردی بالاتر از سلامتی، سهم بیشتری در رشد تولید ملی برای مدت طولانی‌تری دارند.

پیشرفت فناوری

یکی دیگر از عوامل مهم در رشد اقتصاد ایران و سایر کشورها پیشرفت در فناوری است. استفاده از تکنیک‌های پیشرفته در تولید یا پیشرفت در فناوری باعث افزایش چشمگیر تولید سرانه می‌شود. پیشرفت تکنولوژی به کشف تکنیک‌های جدید و بهتر انجام کارها اشاره دارد. گاهی اوقات پیشرفت‌های فناوری منجر به افزایش منابع موجود در منابع طبیعی می‌شود. اما به طور کلی‌تر، پیشرفت تکنولوژی منجر به افزایش بهره‌وری یا اثربخشی می‌شود که با استفاده از منابع طبیعی، سرمایه و نیروی کار برای تولید کالاها کار می‌شود. در نتیجه پیشرفت تکنولوژی، تولید خروجی بیشتر با منابع مشابه یا همان مقدار محصول با منابع کمتر امکان پذیر می‌شود.

اما این سوال مطرح می‌شود که چگونه پیشرفت تکنولوژی صورت می‌گیرد. پیشرفت تکنولوژی از طریق اختراعات و نوآوری‌ها صورت می‌گیرد. کلمه اختراع برای اکتشافات علمی جدید استفاده می‌شود، در حالی که گفته می‌شود ابداعات تنها زمانی رخ می‌دهند که اکتشافات علمی جدید برای فرآیندهای تولید واقعی یا اهداف تجاری استفاده شوند. برخی از اختراعات ممکن است از نظر اقتصادی برای تولید واقعی استفاده نشوند. کاملاً شناخته شده است که پیشرفت در فناوری بهره وری عوامل را تا حد زیادی افزایش می‌دهد.

تغییرات تکنولوژیکی بهره وری کارگران را از طریق ارائه ماشین آلات بهتر، روش‌های بهتر و مهارت‌های برتر افزایش می‌دهد. با افزایش بهره وری عوامل، پیشرفت در فناوری این امکان را فراهم می‌کند که با همان مقدار عوامل، خروجی بیشتری یا با تعداد عوامل کمتر به همان میزان تولید شود. پیشرفت فناوری خود را در تغییر عملکرد تولید نشان می‌دهد. بنابراین یک معیار ساده برای پیشرفت فنی، مقایسه موقعیت عملکرد تولید در دو نقطه زمانی خواهد بود. تغییرات تکنولوژیکی ممکن است بر عملکرد تولید از طریق بهبود انواع مختلف مانند تجهیزات برتر، مواد بهبود یافته و کارایی سازمانی برتر عمل کند.

سخن آخر

رشد اقتصادی یکی از مهم‌ترین شاخص‌های یک اقتصاد سالم است. یکی از بزرگترین تأثیرات رشد بلندمدت یک کشور تأثیر مثبت آن بر درآمد ملی و سطح اشتغال است که باعث افزایش سطح زندگی می‌شود. رشد اقتصادی همچنین به بهبود استانداردهای زندگی و کاهش فقر کمک می‌کند، اما این پیشرفت‌ها بدون توسعه اقتصادی امکان پذیر نیست. رشد اقتصادی به تنهایی نمی‌تواند فقر را از بین ببرد.

در صورتی‌که قصد داشته‌باشید در زمینه اقتصاد ایران تولید محتوا انجام دهید، به شما پیشنهاد می‌کنیم سایت رایا مارکتینگ را انتخاب کنید زیرا با داشتن نویسندگان متخصص، سفارش شما را با بالاترین کیفیت و در کوتاه‌ترین زمان ممکن تحویل خواهند داد.