انواع پژوهش علوم اجتماعی و روش‌های آن

انسان و جامعه از دیرباز موضوع بسیاری از مطالعات کهن بوده‌است و هم چنان دانشمندان سعی در روشن شدن زوایای جدیدی از زندگی ایشان دارند. ابعاد مختلف وجودی انسان، او را موجودی چند بعدی ساخته و امکان مطالعه بسیاری را برای دانشمندان رشته‌های مختلف فراهم نموده‌است. این مطالعات به‌عنوان  پژوهش علوم اجتماعی از بررسی جنبه‌های جسمی و فیزیکی گرفته تا ویژگی‌های شناختی و روانی انسان را دربرمی‌گیرد.

در این بین، روابط بین انسان‌ها و فرایندهای اجتماعی درون جامعه، به موضوع مورد علاقه جامعه شناسان و متخصصین پژوهش علوم اجتماعی تبدیل شده‌است. علوم اجتماعی به مطالعه روابط اجتماعی مردمان یک جامعه و فرایندهای دخیل در آن می‌پردازد.

اگر می‌خواهید بدانید پژوهش علوم اجتماعی چیست؟ انواع پژوهش علوم اجتماعی و روش‌های آن کدامند؟ تا آخر این مقاله با ما همراه باشید. همچنین در این مقاله، نمونه‌ای از پژوهش علوم اجتماعی انجام شده درمورد روابط انسان‌ها آورده شده‌است.

پژوهش علوم اجتماعی چیست؟

پژوهش علوم اجتماعی روشی است که دانشمندان علوم اجتماعی و محققان از آن برای یادگیری در مورد مردم و جوامع استفاده می‌کنند تا بتوانند محصولات / خدماتی را طراحی کنند که نیازهای مختلف مردم را تأمین کند. گروه‌های مختلف اجتماعی متعلق به بخش‌های مختلف یک شهرستان متفاوت فکر می‌کنند.

برای درک افکار و بازخورد آن‌ها درباره جهان اجتماعی، که می‌تواند با استفاده از تحقیقات اجتماعی انجام شود، باید جنبه‌های مختلفی از رفتار انسان مورد توجه قرار گیرد. هر موضوعی می‌تواند تحقیقات اجتماعی را تحریک کند مانند ویژگی جدید، روند جدید بازار یا ارتقا در فن آوری قدیمی.

تحقیقات اجتماعی با پیروی از یک برنامه عملیاتی عملی شامل روش‌های مشاهده کمی و کیفی انجام می‌شود.

روش‌های کیفی به ارتباط مستقیم با اعضای بازار، مشاهده، تحلیل متن متکی هستند. نتایج این روش بیش از تعمیم دادن به کل جمعیت، بیش‌تر بر دقیق بودن متمرکز است.

روش‌های کمی از روش‌های تجزیه و تحلیل آماری برای ارزیابی داده‌های جمع آوری شده ازطریق نظرسنجی‌ها (Opinion poll) یا پرسشنامه‌ها (Questionnaire) استفاده می‌کنند.

پژوهش اجتماعی شامل عناصر هر دو روش برای تجزیه و تحلیل طیف وسیعی از وقایع اجتماعی مانند بررسی اماکن تاریخی، سرشماری کشور، تجزیه و تحلیل دقیق تحقیقات انجام شده برای درک بیش‌تر است.
نظرسنجی برای نظارت بر خوشبختی در یک جامعه پاسخگو یکی از پرکاربردترین کاربردهای تحقیقات اجتماعی است. الگوی سنجش خوشبختی می‌تواند توسط محققان سازمان‌ها برای سنجش میزان رضایتمندی یک پاسخ دهنده و کارهایی که می‌‎توان برای افزایش شادی در آن پاسخ دهنده انجام داد، مورد استفاده قرار گیرد.

علوم اجتماعی، هر شاخه‌ای از تحصیلات دانشگاهی یا علمی که از جنبه‌های اجتماعی و فرهنگی خود به رفتار انسان بپردازد. معمولاً در علوم اجتماعی شامل انسان شناسی فرهنگی (یا اجتماعی)، جامعه شناسی، روانشناسی، علوم سیاسی و اقتصاد است. بسیاری از شاخه‌های تاریخ نویسی به‌عنوان یک علم اجتماعی درنظر گرفته می‌شوند و برخی از زمینه‌های مطالعات تاریخی تقریباً از کارهای انجام شده در علوم اجتماعی قابل تشخیص نیستند.

از دهه 1950، اصطلاح علوم رفتاری اغلب در رشته‌هایی که به‌عنوان علوم اجتماعی تعیین می‌شوند، استفاده می‌شد. کسانی که این اصطلاح را ترجیح می‌دهند، تا حدی این کار را انجام دادند زیرا این رشته‌ها به بعضی از علوم مانند انسان شناسی جسمی و روانشناسی فیزیولوژیک (Physiology)، که همچنین با رفتار انسان سر و کار دارند، نزدیک شدند.

انواع پژوهش علوم اجتماعی

تحقیقات اجتماعی چهار نوع اصلی دارد: تحقیقات کیفی و کمی، تحقیقات اولیه و ثانویه.

تحقیقات کیفی

تحقیقات کیفی به‌عنوان روشی برای جمع آوری داده‌ها از طریق گفتگوها تعریف می‌شود. پنج روش تحقیق کیفی اصلی وجود دارد: تحقیقات مردم نگاری، گروه‌های متمرکز، مصاحبه آنلاین یک به یک، تحلیل محتوا و تحقیق موردی. معمولاً شرکت کنندگان برای جمع آوری اطلاعات در زمان واقعی که به اعتماد سازی کمک می‌کند، برای جمع آوری اطلاعات کیفی از اکوسیستم (Ecosystem) خود خارج نمی‌شوند. محققان به روش‌های مختلفی برای جمع آوری داده‌های کیفی برای مسائل پیچیده بستگی دارند.

تحقیقات کمی

تحقیقات کمی منبع بسیار خوبی برای جمع آوری اطلاعات است که از طریق روش‌هایی مانند نظرسنجی‌ها و پرسشنامه‌ها انجام می‌شود. داده‌های جمع آوری شده را می‌توان برای نتیجه گیری نتایج عددی یا آماری تجزیه و تحلیل کرد. چهار روش تحقیق کمی متمایز وجود دارد. این تحقیق روی نمونه‌ای انجام می‌شود که نمایانگر بازار هدف است و معمولاً با استفاده از سوالات نزدیک به پایان می‌رسد و داده‌ها در جداول، نمودارها، نمودارها و غیره ارائه می‌شوند.

به‌عنوان مثال، یک تحقیق می‌تواند برای درک آگاهی از تغییرات آب و هوایی در بین مردم عمومی انجام شود. چنین پیمایشی اطلاعات عمیقی راجع به برداشت افراد از تغییر اقلیم (Climate) و همچنین رفتارهایی که بر رفتار مثبت تأثیر می‌گذارد، ارائه می‌دهد. چنین پرسشنامه‌ای محقق را قادر می‌سازد آنچه را که باید برای ایجاد آگاهی بیش‌تر در بین مردم انجام شود، درک کند.

تحقیقات اولیه

تحقیقات اولیه توسط خود محققان انجام می‌شود. لیستی از سوالات وجود دارد که یک محقق قصد دارد بپرسد و نیاز است که مطابق با موضوع هدف انجام گیرد. این سوالات از طریق نظرسنجی یا پرسشنامه برای پاسخ دهندگان ارسال می‌شود تا تحلیل آن‌ها برای محقق راحت شود. از آنجا که داده‌ها به‌صورت دست اول جمع آوری می‌شوند، با توجه به نیاز تحقیق بسیار دقیق هستند.

تحقیقات ثانویه

تحقیقات ثانویه روشی است که قبلاً توسط سازمان‌های تحقیقاتی یا بازاریاب (Markerter) اطلاعات جمع آوری شده‌است. روزنامه‌ها، انجمن‌های آنلاین، گزارش‌ها، شواهد دیداری و شنیداری و غیره در گروه داده‌های ثانویه قرار می‌گیرند. پس از شناسایی موضوع تحقیق و منابع تحقیق، یک محقق می‌تواند اطلاعات موجود موجود از منابع ذکر شده را جمع آوری کند. سپس آن‌ها می‌توانند تمام اطلاعات را برای مقایسه و تجزیه و تحلیل آن‌ها برای نتیجه گیری ترکیب کنند.

روش‌های پژوهش علوم اجتماعی

یک نظرسنجی با ارسال مجموعه‌ای از سوالات از پیش تعیین شده به یک نمونه از افراد از بازار هدف انجام می‌شود. این امر منجر به مجموعه‌ای از اطلاعات و بازخورد افراد می‌شود که به زمینه‌های مختلف، قومیت‌ها، گروه‌های سنی و غیره تعلق دارند. می‌توان از طریق رسانه‌های آنلاین و آفلاین نظر سنجی را انجام داد. با توجه به پیشرفت در محیط‌های فناوری و میزان دسترسی آن‌ها، رسانه‌های آنلاین شکوفا شده‌اند و تعداد افراد وابسته به نرم افزار (Software) نظرسنجی آنلاین برای انجام نظرسنجی‌های منظم افزایش می‌یابد.

تحقیقات مختلف اجتماعی انواع مختلفی دارد: تحقیقات طولی، مقطعی، تحقیقات همبستگی. نظر سنجی‌های طولی و مقطعی تحقیقات اجتماعی روش مشاهده‌ای است در حالی‌که همبستگی یک روش تحقیق غیر تجربی است. نظرسنجی‌های طولی تحقیقات اجتماعی با یک نمونه در طی یک دوره زمانی انجام می‌شود در حالی که نظرسنجی‌های مقطعی با نمونه‌های مختلف انجام می‌شود.

نمونه‌ای از پژوهش علوم اجتماعی انجام شده درمورد روابط انسان‌ها

سال‌ها پیش و شاید هم اکنون در بعضی مناطق دورافتاده‌تر، نوع ارتباط افراد جامعه به صورت نظام خویشاوندی بود. در این نوع ارتباط، همه افراد نظام خویشاوندی برای مسائل یکدیگر حق اظهارنظر داشتند و گاها تا تصمیم جمعی گرفته نمی‌شد، شخص مورد مشاوره دست به تصمیم یا انتخاب نمی‌زد، حتی اگر در مورد شخصی‌ترین مسائل زندگی‌اش می‌بود.

در مطالعه جامعه شناختی و پژوهش علوم اجتماعی که در استان‌های غربی کشور انجام شده‌بود، خانواده‌ها ابراز داشتند که پیش از خواستگاری رفتن برای پسرشان، باید رضایت تمام بزرگان فامیل جلب می‌شد. بماند که هر کدام از آن‌ها ممکن بود به علت کدورت شخصی یا هر دلیل نامربوطی می‌توانست مانع این کار شود. یا برای تعیین شروط ازدواج دختر و پسری که همدیگر را دوست دارند، تقریبا همه صاحب نظر بودند غیر از خودشان و گاها بعضی ازدواج‌ها به‌دلیل نزاع بزرگترها به جدایی یا منتفی شدن، منجر می‌شد.

به شما پیشنهاد می‌کنیم مقاله "تولید محتوا برای پژوهش علوم اجتماعی" را مطالعه کنید تا در این زمینه دید قوی و کاملی به‌دست آورید.

این در حالی است که جوامع پیشرفته به سمت خانواده هسته‌ای پیش می‌روند و تقریبا خبری از نظام خویشاوندی نیست. در خانواده هسته‌ای، فقط و فقط پدر و مادر هستند و فرزندان‌شان. همه خارجی‌اند، همه عابرند، همه موقتی‌اند و کسی خارج از خانواده، صاحب رأی و تاثیر نیست. اگر فرزندی برای خانواده به دنیا بیاید، مادر بزرگ با عنوان مراقبت از دختر، چند ماه در خانه او حضور ندارد و همه وظایف، متوجه اعضای خانواده می‌باشد.

در پژوهش علوم اجتماعی، خانواده هسته‌ای عمو و دایی و عمه و خاله و پدر بزرگ و مادر بزرگ نقشی در تربیت کودک ندارند و این مسئولیت را پدر و مادر به عهده می‌گیرند. نوزاد تازه متولد شده را هر روز یک شخص متفاوت به آغوش نمی‌کشد و به‌خوبی می‌دانند مهم‌ترین عامل سلامت روان نوزاد در بزرگسالی، یکسانی در سال اول زندگی می‌باشد و بهتر است که فقط مادر مسئولیت نگه داری از کودک را به عهده بگیرد و حتی پدر کمی با فاصله قرار بگیرد و جای نگه داری از نوزاد، به حمایت از مادر بپردازد و تنها مادر باشد که از فرزند خود نگه داری می‌کند.

سخن آخر

مقالات تحقیقات علوم اجتماعی اصول طراحی موثر پروژه‌های تحقیقاتی علوم اجتماعی را با دو رویکرد کمی و کیفی درنظر می‌گیرند. یک محقق اجتماعی شایسته از جامعه معاصر و مباحث اجتماعی با تکیه بر بنیادی منطقی از نظریه اجتماعی و روش تحقیق استقبال جدی می‌کند.. طراحی تحقیق اجتماعی نه تنها ملاحظات نظری و روش شناختی بلکه اخلاقی مربوط به احترام به حقوق و رفاه همه طرف‌های درگیر را در بر می‌گیرد.

در صورتی‌که قصد داشته‌باشید در زمینه پژوهش علوم اجتماعی تولید محتوا انجام دهید، پیشنهاد می‌کنیم سایت رایامارکتینگ را انتخاب کنید تا سفارش خود را با بالاترین کیفیت تحویل بگیرید.