ویژگی پژوهش علوم اجتماعی و مراحل انجام آن

رشته پژوهش علوم اجتماعی گرایشی از مجموعه علوم اجتماعی در مقطع کارشناسی ارشد است که با هدف تربیت و تأمین نیروی انسانی ماهر و متخصص برای انجام امور پژوهشی، آموزشی و مدیریتی و برنامه‏‌ریزی در زمینه‌های مختلف اجتماعی و فرهنگی و مسائل اجتماعی, اقدام به آموزش دانشجو می‌کند.

تأکید اصلی این رشته، آموزش و ترویج کَندوکاوهای میدانی در مورد مسائل اجتماعی کشور و تحلیل و تفسیر ریشه‏‌ها، زمینه‏‌ها، علل و عوامل آنها، توصیف و تحلیل گستردگی آنها در جامعه و نهایتاً تجزیه و تحلیل اطلاعات به‌دست‌آمده از این مطالعات برای حل مسائل اجتماعی است. از طرف دیگر انجام کارهای مطالعاتی و برنامه‌ریزی با توجه به نقش و اهمیت عوامل متعدد و پیچیده اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و… نیاز به همکاری کارشناسان ارشد پژوهش علوم اجتماعی را با سایر متخصصان مطرح می‌سازد.

اگر می‌خواهید بدانید رشته پژوهش‌های علوم اجتماعی چه ویژگی‌هایی دارد؟ و مراحل نوشتن پژوهش‌های علوم اجتماعی تا آخر این مقاله با ما همراه باشید تا در این زمینه اطلاعاتی به شما ارائه کنیم. اگر خودتان نیز بخواهید در این زمینه با کم‌ترین هزینه تولید محتوا انجام دهید، پیشنهاد ما انتخاب سایت رایا مارکتینگ می‌باشد.

رشته پژوهش‌های علوم اجتماعی چه ویژگی‌هایی دارد؟

دانش‌ آموختگان رشته پژوهش علوم اجتماعی در پژوهش و تحقیقات بنیادی و خاصه کاربردی در زمینه‏‌های مختلف اجتماعی و فرهنگی و به‌ویژه مسائل اجتماعی توانایی و مهارت لازم کسب می‏کنند و ضمن کسب توان تجزیه و تحلیل مسائل اجتماعی و فرهنگی به امور پژوهشی، آموزشی و مدیریتی و برنامه‏ ریزی در مؤسسات دولتی و غیر دولتی مختلف در زمینه‏های مختلف اجتماعی و فرهنگی می‏‌پردازند.

رشته پژوهش علوم اجتماعی جزو رشته‌های ستاره‌دار (شناور) است؛ یعنی می‌توان هم در کنکور ارشد رشته مجموعه علوم اجتماعی شرکت کرد و هم در کنکور این رشته. منابع این رشته نیز در سه درس زبان تخصصی، روش تحقیق و نظریه‌های جامعه‌شناسی، با منابع رشته مجموعه علوم اجتماعی تقریباً مشترک است.

علاوه بر مجموعه علوم اجتماعی، از ۳۰ سؤال درس روش تحقیق این رشته، ۱۵ سؤال آن عیناً با ۱۵ سؤال درس کاربرد آمار و روش تحقیق رشته علوم ارتباطات اجتماعی یکسان است. به علاوه، سؤالات زبان تخصصی این رشته با همین سؤالات از رشته مطالعات زنان کاملاً یکسان بوده و نیز، ۲۰ سؤال از درس روش تحقیق این رشته مشترک با سؤالات ۲۰ گانه درس روش تحقیق مطالعات زنان است.

در خصوص موقعیت شغلی این رشته در ایران باید به این نکته اشاره کرد که در حال حاضر پژوهش‌هاي اجتماعي رواج و گسترش پيدا كرده‌است و نه تنها بخش‌هاي دولتي موظف به انجام تحقيقات اجتماعي هستند بلكه بخش‌هاي خصوصي نيز به تحقيقات اجتماعي روي آورده‌اند. به همين دليل به جرات مي‌توان گفت كه امروزه يك دانشجوي باسواد اين گرايش كه داراي مهارت پژوهشي باشد، هرگز مشكل اشتغال نخواهد داشت. دانشجویان رشته  پژوهش علوم اجتماعی  می‌توانند در تمامی گرایش‌های دکتری علوم اجتماعی شرکت نموده و ادامه تحصیل دهند. برای اطلاعات بیشتر اینجا کلیک کنید.

مراحل نوشتن پژوهش‌های علوم اجتماعی

تحقیقات جامعه شناسی از چندین مرحله تشکیل شده‌است. محقق ابتدا باید یک موضوع را برای تحقیق انتخاب کند و سپس با تحقیقات قبلی در مورد موضوع آشنا شود. پس از جمع آوری و تجزیه و تحلیل داده‌های مناسب، محقق می‌تواند نتیجه گیری مناسبی کند. در این بخش مراحل مختلف فرایند تحقیق مورد بحث قرار می‌گیرد.

1. انتخاب یک عنوان تحقیق

اولین گام در فرایند تحقیق انتخاب موضوع است. موضوعات بی شماری وجود دارد که می‌توان از بین آنها انتخاب کرد، بنابراین یک محقق چگونه می‌تواند یکی را انتخاب کند؟ بسیاری از جامعه شناسان (Sociologist) مبحثی را بر اساس علاقه تئوریکی که دارند انتخاب می‌کنند.

بسیاری از جامعه شناسان نیز موضوعی را براساس سیاست‌های اجتماعی مورد علاقه خود انتخاب می‌کنند. به عنوان مثال، جامعه شناسان نگران فقر، اثرات آن را بر سلامتی افراد، پیشرفت تحصیلی و سایر نتایج در دوران کودکی، نوجوانی و بزرگسالی بررسی کرده‌اند.

سومین منبع الهام بخشیدن به مباحث تحقیق، تجربه شخصی است. بسیاری از دانشمندان علوم اجتماعی، در دوران کودکی، نوجوانی یا بزرگسالی تجربیات مختلفی داشته‌اند که آنها را وادار به مطالعه موضوعی از منظر جامعه شناسی می‌کند.

2. انجام یک بررسی و آشنایی بیش‌تر با موضوع

هر موضوعی که انتخاب شود، مرحله بعدی فرایند تحقیق مرور ادبیات است. محققی که پروژه جدیدی را شروع می کند، معمولاً تعداد زیادی از مطالعات را که قبلاً در مورد موضوعی منتشر شده‌است که محقق می‌خواهد تحقیق کند، می‌خواند. در پژوهش‌های علوم اجتماعی، بیشتر این مطالعات در مجلات منتشر می‌شوند، اما بسیاری نیز به صورت کتاب منتشر می‌شوند.

صرف نظر از نوع مطالعه منتشر شده، یک بررسی موضوع چندین هدف دارد. اول، محقق باید تشخیص دهد که مطالعه‌ای که در ذهنش بوده‌است قبلاً انجام نشده‌است. دوم، چگونه مطالعه به دانش نظری موضوع اضافه خواهد شد؟ چگونه مطالعه در روش مطالعات قبلی بهبود می‌یابد؟ این مطالعه چگونه به سیاست اجتماعی مرتبط با موضوع کمک می‌کند؟ به طور معمول، یک پروژه تحقیقاتی (Research Project) باید حداقل به یکی از این سوالات پاسخ دهد تا شانس انتشار در یک مجله علمی را داشته باشد، و بررسی دقیق برای تعیین سهم احتمالی مطالعه جدید لازم است.

هدف سوم از بررسی ادبیات این است که ببینیم مطالعات قبلی چگونه انجام شده‌است. آنها از چه طرح تحقیقاتی استفاده کرده‌اند؟ داده‌های آنها از کجا آمده‌است؟ آنها چگونه مفاهیم و متغیرهای اصلی را اندازه گیری کردند؟ یک بررسی کامل ادبیات، روش مطالعه جدید محقق را افزایش می‌دهد و محقق را قادر می‌سازد تا کمبودهای احتمالی روش تحقیق قبلی را اصلاح کند.

3. تنظیم یک فرضیه

پس از اتمام بازبینی ادبیات، نوبت به تدوین فرضیه‌ای می‌رسد که مطالعه را راهنمایی می کند. همانطور که ممکن است از یک کلاس علمی به یاد بیاورید، یک فرضیه بیان رابطه بین دو متغیر مربوط به واحدهای تجزیه و تحلیل محقق است.

بسیاری از فرضیه‌ها در پژوهش‌های علوم اجتماعی متغیرهای مربوط به افراد را شامل می‌شوند، اما بسیاری از آنها نیز متغیرهایی مربوط به سازمان‌ها و مکان‌های جغرافیایی هستند. تحقیقات جامعه شناختی بسته به واحد تحلیل انتخاب شده، در سطوح مختلف انجام می‌شود. همانطور که قبلاً اشاره شد، متداول‌ترین واحد تحلیل در جامعه شناسی شخص است.

4. اندازه گیری متغیرها و جمع آوری داده‌ها

پس از تدوین فرضیه، جامعه شناس اکنون آماده آغاز تحقیقات واقعی است. داده‌ها باید از طریق یک یا چند طرح تحقیقاتی جمع آوری شوند و متغیرها باید اندازه گیری شوند. داده‌ها می‌توانند کمی (عددی) یا کیفی (غیر عددی) باشند. اطلاعات جمع آوری شده از طریق پرسشنامه معمولاً کمی است. پاسخ‌هایی که پاسخ دهنده به پرسشنامه می‌دهد برای تجزیه و تحلیل رایانه کدگذاری شده‌است. داده‌های جمع آوری شده از طریق مشاهده و / یا مصاحبه فشرده، معمولاً کیفی هستند.

اندازه گیری متغیرها یک موضوع پیچیده است و بسیار فراتر از محدوده این بحث است. کافی است بگوییم که اندازه گیری دقیق متغیرها در هر پروژه تحقیقاتی ضروری است.

پس از حل مشکلات اندازه گیری، زمان جمع آوری داده‎ها فرا رسیده‌است. به منظور سادگی، فرض کنید واحد تجزیه و تحلیل شخص باشد. محققی که در حال مطالعه "از ابتدا" است باید تصمیم بگیرد که چه افرادی را مطالعه کند. از آنجا که مطمئناً مطالعه همه افراد غیرممکن است، محقق فقط یک نمونه یا زیرمجموعه از جمعیت افرادی که محقق به آنها علاقه دارد را مطالعه می‌کند. بسته به هدف مطالعه، جمعیت مورد علاقه به طور گسترده‌ای متفاوت است.

به شما پیشنهاد می‌کنیم مقاله "تولید محتوا برای پژوهش علوم اجتماعی" را نیز مطالعه کنید تا در این زمینه دید قوی و کاملی به‌دست آورید.

5. تجزیه و تحلیل داده‌ها

پس از جمع آوری تمام داده‌ها، مرحله بعدی تجزیه و تحلیل داده‌ها است. اکنون بسیاری از محققان از نرم افزار تجزیه و تحلیل کمی و کیفی استفاده می‌کنند که به آنها کمک می‌کند مضامین و الگوهای مهم را در داده‌های کیفی جمع آوری کنند. هر چند داده‌های کیفی یا کمی مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرند، ضروری است که تجزیه و تحلیل تا حد ممکن دقیق باشد. این بدان معنی است که اندازه گیری متغیر نیز باید تا حد ممکن دقیق باشد، زیرا حتی تجزیه و تحلیل تخصصی داده‌های نادرست نتایج نادرستی را به همراه خواهد داشت.

6. نتیجه گیری

پس از تجزیه و تحلیل داده‌ها، محقق در نهایت تعیین می‌کند که آیا تجزیه و تحلیل داده‌ها با در نظر گرفتن معیارهای علیت، از فرضیه آزمایش شده پشتیبانی می‌کند یا خیر. فرضیه مورد تأیید است یا خیر، محقق معمولاً درباره آنچه نتایج تحقیق حاضر برای مطالعات قبلی و آینده در مورد این موضوع دلالت دارد، بحث می‌کند.

سخن آخر

پژوهش‌های علوم اجتماعی مهم است زیرا مطالعه آن به ما کمک می‌کند تا از جامعه‌ای که در آن زندگی می‌‎کنیم دانش کسب کنیم. اصولاً مطالعه روابط انسانی یا مطالعه علمی جامعه بشری است. به طور کلی، علوم اجتماعی بر روابط بین افراد جامعه تمرکز دارد. این ترکیبی از بسیاری از موضوعات مانند تاریخ، جغرافیا، علوم سیاسی، اقتصاد، جامعه شناسی، روانشناسی اجتماعی و بسیاری دیگر است.

در صورتی‌که قصد داشته‌باشید در زمینه پژوهش‌های علوم اجتماعی تولید محتوا انجام دهید، پیشنهاد ما انتخاب سایت رایا مارکتینگ می‌باشد تا سفارش خود را با حداکثر کیفیت تحویل بگیرید.