نقاشی‌های ایرانی مینیاتوری چیست؟

پیکرنگاری درباری، سبکی در نقاشی ایرانی است که در اواخر سده‌ی دوازدهم تا اوایل سده‌ی سیزدهم ه.ق در دربار فتحعلیشاه قاجار به بالندگی رسید و پس از او نیز طی سلطنت محمدشاه قاجار به حیات خود ادامه داد. اما با روی کار آمدن ناصرالدین شاه و تغییر سنت‌های هنری و ورود عکاسی به ایران، کمرنگ شد. این سبک به دلیل کارکرد، موضوعات و نگاه اشرافی که به زندگی داشت و از طریق آنها تلاش می‌کرد ثروت و شوکت شاه و دربار ایران را به نمایش بگذارد به سبک پیکرنگاری درباری شهرت یافت.

این سبک با تلفیق شاخصه‌های هنر باستانی، سنت‌های نقاشی ایرانی-اسلامی و ویژگی‌های هنری اروپایی به همراه نگاه انسان گرایانه شکل گرفت. پیکرنگاری درباری با به کارگیری اسلوب رنگ روغن بر بوم، به نمایش جهانی مادی و ملموس پرداخت که انسان موضوع اصلی تابلوهای آن را تشکیل می‌داد.

از شاخصه‌های چهره‌های تصویر شده در این نقاشی‌ها که بیشترشان را تصاویر فتحعلیشاه، شاهزادگان مرد، مطربان، رقصندگان، مستخدمین دربار و عشاق تشکیل می‌دادند باید به چشم‌های درست، ابروان پیوسته و مشکی و لبان کوچک و سرخ اشاره کرد که هر یک از این الگوهای زیبایی شناسانه، آرمان‌های زیبایی متجلی در ادبیات فارسی نیز هستند. از دیگر وجوه زیبایی چهره در فرهنگ ایرانی درشتی، کشیدگی، فراخ بودن و رنگ مشکی چشم‌هاست.

در این مقاله به نقاشی‌های ایرانی قرن ششم تا هشتم، نقاشی‌های ایرانی مینیاتوری و ویژگی‌های آنها خواهیم پرداخت. اگر خودتان نیز بخواهید در این زمینه با کاهش هزینه تولید محتوا انجام دهید، پیشنهاد ما انتخاب سایت رایا مارکتینگ می‌باشد.

نقاشی‌های ایرانی قرن ششم تا هشتم

در نقاشی‌های قرن ششم تا هشتم و همچنین در اشعار فارسی در این قرن‌ها، به دلیل نفوذ فرهنگ و زیبایی شناسی ترکی- مغولی، به چشم‌های بادامی به عنوان نمادی از زیبایی توجه شده‌است. با این حال در پیکرنگاری‌های درباری در قرن دوازدهم، ویژگی چشم‌های زیبا بر اساس فرهنگ زیبایی شناسی ایرانی بازنمایی گردیده‌است. حمایت‌های شاهان از هنر و ادبیات اواخر سده‌ی دوازدهم و اوایل سده‌ی سیزدهم ه.ق سبب شده بود که در نقاشی و شعر این دوره، همه چیز حول محور شاه بچرخد.

از این رو شعرا و نقاشان ضمن ستایش‌های اغراق‌آمیز با تأسی از مضامین سیاسی و حماسی و نیز در راستای جلب توجه پادشاهان کوشش می‌کردند. در کنار برخی از شمایل‌های برجای مانده از فتحعلیشاه معمولا ابیات و القابی آورده شده‌است که نشان از اصرار شاعر و نقاش بر این خصایص غیرواقعی و حماسی و اسطوره‌ای در تلاش برای بزرگنمایی شخصیت و جایگاه شاه و در نهایت کسب رضایت وی دارد. در واقع بیشتر آثار هنرمندان در آن دوران در جهت پاسخگویی به اهداف سیاسی فتحعلیشاه و مشروعیت بخشیدن به سلطنت وی آفریده می‌شدند و هنر در این دوره محصول دوران انحطاط سیاسی است.

فتحعلیشاه با نگاه ابزاری به هنرها و با کاربرد آگاهانه‌ی تصاویر بیش از هر چیز به دنبال القای مفاهیم خاص خود بود و به نظر می‌رسد که وی سه هدف کلی را از طریق مضامین سیاسی و حماسی در شعر و نقاشی دنبال می‌کرد: 1- نمایش شوکت دربار و القای قدرت شاهانه 2- تفاخر به تبار و ریشه‌اش  3- تسکین آلام و سرپوش نهادن بر حقارتی که از شکست در برابر روسیه و عدم توانایی‌‎اش در مقابله با بیگانگان بر وی مستولی گشته بود.

به شما پیشنهاد می‌کنیم مقاله "تولید محتوا برای نقاشی‌های ایرانی" را نیز مطالعه کنید تا در این زمینه دید قوی و کاملی به‌دست آورید.

نقاشی‌های ایرانی مینیاتوری چیست؟

مینیاتور یک سبک هنری است که در قرون وسطی رواج داشت. از این نقاشی بر روی دیوارهای کلیسا، سقف و پنجره‌ها و همچنین حاشیه کتاب استفاده می‎شد. در آسیای شرقی، به ویژه در ژاپن و چین، هنر مینیاتور (Miniature Painting) سبک اصلی هنر بود و آنها امروز نیز از این هنر استفاده می‌کنند. اگرچه مینیاتور ایرانی از نظر اندازه شبیه مینیاتور شرقی و غربی است، اما از نظر سبک و مفهوم تفاوت‌های عمده‌ای دارد.

مینیاتور در فارسی نگارگری نامیده می‌شود که در معنای واقعی کلمه به نقاشی ترجمه می‌شود. هنرمندان مینیاتور ایرانی معتقدند که آنها روح و فکر خود را به یک قدرت برتر برای تمرین هنر و خلق آثار هنری خود پیوند می‌دهند و به همین دلیل این آثار بسیار معنوی و خارج از این جهان هستند.

آثار اولیه مینیاتور ایرانی را می‌توان در غار دوشه در استان لرستان یافت. همچنین برخی از نقاشی‌های مشابه مینیاتور در سلسله ساسانی دیده می‌شود. اما آنچه ما مینیاتور فارسی می‌نامیم پس از ورود اسلام به ایران ایجاد و شکل گرفت. در زمان سلسله صفوی، پادشاهان از هنر بسیار استقبال می‌کردند. بنابراین، آنها روی آنها وقت و پول گذاشتند. نقاشی‌های ایرانی مینیاتوری با الهام گرفتن از هنر اسلامی و همچنین مینیاتور در شرق و غرب جهان به کمال رسید.

ایرانیان علاوه بر تصویرگری کتاب با مینیاتور فارسی، از این هنر استفاده می‌کردند و لباس‌ها و ظروف خود را با آن طراحی می‌کردند. شما می‌توانید کتاب‌های شعر معروف پیدا کنید که زیبایی مینیاتور ایرانی را نشان می‌دهد. برخی از آثار منحصر به فرد مینیاتور ایرانی با استفاده از این هنر بر روی تابلوهای جواهرات را ایجاد می‌کنند. مینیاتور ایرانی در مرکز این آثار است و حاشیه آنها با نورپردازی طراحی شده‌است.

بین هنرهای مختلف رابطه دو طرفه وجود دارد. آنها تأثیر زیادی بر روی یکدیگر دارند و می‌توانند جنبه‌های مختلف هنری را تغییر دهند. مینیاتور ایرانی از فرهنگ پارسی الهام گرفته و خود به خود جنبه‌های دیگری از هنرهای ایرانی را شکل داده‌است. امروزه بسیاری از هنرمندان از مینیاتورهای ایرانی در صنعت مد برای بیان فرهنگ ایرانی به روشی مدرن استفاده می‌کنند. شما می‌توانید هماهنگی رنگ‌ها و تمرکز بر تقارن را در مینیاتور ایرانی در طراحی معماری (Architectural design) نیز پیدا کنید.

ویژگی‌های اصلی مینیاتور ایرانی چیست؟

خطوط

ویژگی اصلی مینیاتور ایرانی استفاده از خطوط است. صاف بودن و وضوح خطوط، مینیاتور ایرانی را از طراحی متفاوت ساخته و باعث ایجاد چشم انداز و همچنین بیان احساسات مختلف در داخل نقاشی می‌شود.

چهره‌ها

ویژگی قابل توجه نقاشی‌های ایرانی مینیاتوری منحصر به فرد بودن نسبت چهره‌‎ها است. در مینیاتور ایرانی چشم‌ها به هم نزدیک هستند. اگر نگاهی بیندازیم به عناصر زیبایی شناسی در ایران در دوره صفویه، متوجه خواهیم شد که داشتن این شکل از چشم و ابرو زیبا به حساب می‌آمده‌است. لب‌ها در مینیاتور فارسی به صورت یک خط نازک و ظریف مانند شکوفه گل رز کشیده می‌شوند.

هنرمندان مینیاتور ایرانی برای جلوه دادن چهره‌ای ناب و خالص، بینی را با خطی نازک بسیار کوچک می‌کشیدند و دو منافذ کوچک به آن می‌افزودند. داشتن موهای بلند و سیاه با پیشانی‌های کوچک، نشانه زیبایی در هنر ایرانی و شعر بود. همچنین می‌توانید این ویژگی‌ها را در مینیاتور فارسی نیز مشاهده کنید.

طراحی متقارن

یکی دیگر از ویژگی‌های قابل توجه در نقاشی‌های ایرانی به طور کلی و به ویژه در مینیاتور فارسی، نقاشی متقارن (Symmetry art) است. در بسیاری از نقاشی‌های مینیاتوری می بینید که یک طرف کار کاملاً به یک طرف دیگر شباهت دارد. هر جزئیات دقیقاً تکرار می‌شود، که باعث می‌شود مینیاتور ایرانی با سایر آثار هنری متفاوت باشد. با این حال، در برخی دیگر از نقاشی‌ها، تعادل بین چپ و راست کار را مشاهده می‌کنیم بدون هیچ جزئیات مشابه به جز رنگ‌ها. استفاده از رنگ و تعادل آن در مینیاتور فارسی آن را چشم نواز می‌کند.

مواد

هنرمندان به رنگ‌های طبیعی نیاز دارند که می‌تواند از سنگ‌ها و گیاهان مختلف ساخته شود. آنها همچنین به برس‌های مختلف کوچک، که از موی طبیعی پستانداران ساخته شده‌اند، نیاز دارند. محبوب‌ترین برس‌ها از موی اسب، موی شتر و موی سنجاب ساخته می‌شوند، اما هر کدام از آنها کاربرد خاص خود را دارند زیرا آب موها را به گونه‌ای دیگر نگه می‌دارند. بوم هنرمندان مینیاتور ایرانی می‌تواند اشیاء مختلفی مانند کاغذ، پوست، پارچه، فلزات، ظروف سفالی و دیوارها باشد.

برای اطلاع از شرایط استخدام فریلنسر ترجمه روی عبارت آبی رنگ کلیک کنید.

مینیاتور خوب ایرانی را از کجا ببینیم؟

مینیاتور ایرانی با اختصاص دادن خود به کتاب‌ها و مقالات آغاز شد. با این حال، بعداً راه خود را برای طراحی دیوارهای ساختمان با شکوه پیدا کرد. در دوران امپراطوری اشکانی و ساسانی در دوران پیش از اسلام دیوارهای کاخ های پادشاهان از هنر مینیاتور تشکیل شده‌بود، اما متأسفانه چیزی از این ساخت و سازها برجای نمانده‌است. در دوره اسلامی که هنر مینیاتور شکوفا شد، پادشاهان صفوی توجه ویژه‌ای به هنر مینیاتور داشتند و به همین دلیل بسیاری از بناهای تاریخی این دوره با نقاشی‌های ایرانی شگفت انگیز و رنگارنگ که می‌توانید هنگام سفر بازدید کنید، زیبا شده‌است.

از آنجا که اصفهان در زمان صفویه پایتخت ایران بود، این شهر بهترین مکان برای دیدن مینیاتورهای ایرانی می‌باشد. چهل ستون، علی قاپو، هشت بهشت، بازار قیصریه در اصفهان؛ خانه بروجردی در کاشان و چهل ستون در قزوین نشان دهنده بهترین نمونه‌های مینیاتور ایرانی هستند. اصفهان به خاطر شاهکارهای معماری اسلامی مشهور است و در همه تورهای ایران گنجانده شده‌است. اگر شما به هنر و به ویژه مینیاتور ایرانی علاقه داشته‌باشید، ما به شما پیشنهاد می‌کنیم حتما از موزه ملی ایران در تهران بازدید کنید، جایی که آثار هنری مختلف باستانی مانند سفال، پارچه و خوشنویسی خشتی از دوران پس از اسلام ایران را می‌توانید مشاهده کنید.

سخن آخر

تماشای تکه‌ای از مینیاتور ایرانی مانند مشاهده یک دنیای کاملاً جدید است. عناصر نقاشی زنده می‌شوند، دست شما را می‌گیرند و شما را در سفری همراه می‌کنند که در آن می‌توانید از هر جزئیات جزئی از این آثار هنری لذت ببرید. بگذارید تخیل شما پرواز کند و سطح دیگری از هنر را درک کنید.

در صورتی‌که قصد داشته‌باشید در زمینه نقاشی‌های ایرانی تولید محتوا انجام دهید، به شما پیشنهاد می‌کنیم سایت رایا مارکتینگ را انتخاب کنید تا سفارش خود را با حداکثر کیفیت و در کوتاه‌ترین زمان ممکن تحویل بگیرید.