طراحی لوگو هواپیما، بررسی یک لوگوی خاص

طراحی لوگو هواپیما را می‌توان جزو خاص‌ترین طراحی‌های دنیای تجارت بدانیم. این طراحی مسلما بیشتر به کار شرکت‌های هواپیمایی و مسافرتی می‌آید و کمتر شاهد این هستیم که شرکت‌ها و برندهای متفرقه از این طراحی استفاده کنند. اما بیایید بهتر و بیشتر با طراحی لوگو هواپیما آشنا شویم.

شرکت‌های هواپیمایی جهان 

احتمالا شما هم با ما هم نظر باشید و لوگوی هواپیمایی هما را زیباترین و بهترین طراحی لوگوی هواپیمایی در دنیا بدانید. با تحلیل این طراحی لوگو هواپیما می‌توانیم به نکات جالبی برسیم. این نکات از چند نظر اهمیت دارد.
اولا این که بیش از 60 سال است این لوگو مورد استفاده قرار می‌گیرد و آن‌قدر حرفه‌ای طراحی شده است که از نظر اقتصاد و داستان برندینگ امروزی نیز کاملا مورد تایید است. از طرف دیگر طراحی لوگو هواپیما هما تاثیر زیادی در طراحی سایر شرکت‌های هواپیمایی جهان داشته است. از این رو بررسی این لوگو می‌تواند کمک زیادی به ما در انجام طراحی لوگو هواپیمایی داشته باشد.
 

طراحی لوگو هواپیما هما یا ایران ایر!

شرکت هواپیمایی هما به عنوان اولین و معتبرترین شرکت هواپیمایی ایران حدود 60 سال قبل تاسیس شد. این شرکت بعد از انقلاب به ایران ایر تغییر نام داد. اما نکته جالب این است که همچنان لوگوی هما مورد استفاده این شرکت قرار می‌گیرد و این از نظر اقتصادی و برندینگ یک دزدی محسوب می‌شود. با این حال این لوگو به‌اندازه‌ای جذابیت دارد که هنوز در سطح جهان اعتبار و اعتماد زیادی را به سمت خود جلب کند.
این که ایران ایر سعی کرد همان لوگوی شرکت هما را استفاده کند تنها یک دلیل مهم و اساسی دارد. لوگوی هر شرکتی معرف اعتبار و اهمیت آن شرکت محسوب می‌شود. در واقع لوگو نمادی از هر برند است. هر چه برند خوشنام و معتبر باشد، لوگوی آن نیز در چشم و ذهن مخاطبان اعتبار بالایی دارد.

شرکت هما در سال‌های قبل از انقلاب بزرگترین شرکت هواپیمایی خاورمیانه و غرب آسیا بود. این شرکت انواع پروازهای داخلی و بین‌المللی را مدیریت می‌کرد و تقریبا به تمامی کشورهای مهم و مطرح جهان پرواز موفق داشت. بنابراین لوگوی این شرکت یک لوگوی جهانی و معتبر محسوب می‌شود.

لوگوی شرکت ایران ایر

بعد از انقلاب با تغییر مدیریت شرکت‌های مهم کشوری مانند همین شرکت هواپیمایی هما، نام شرکت به ایران – ایر تغییر می‌کند. اصولا این تغییر نام به منزله تولد یک برند و شرکت جدید است. اما اصرار بر استفاده از همان لوگوی قبلی به این معنی است که این شرکت هواپیمایی جدید، همان شرکت هماست و باید همان اعتبار و همان اهمیت را در سطح جهانی داشته باشد!

این موضوع با وجود این که از نظر اقتصادی و حتی قانونی کار درستی محسوب نمی‌شود اما به هر حال اتفاق افتاده است. اما این تمام داستان نیست. لوگوی شرکت ایران ایر در واقع معرف شرکت هماست! زیرا در دل خود نشانه‌هایی از این شرکت دارد و ظاهرا مدیران و مشاوران اقتصادی این شرکت هواپیمایی هنوز متوجه این ماجرا نشده‌اند!

پرنده‌ای به نام هما!

خود هواپیما طرحی بود که از روی پرندگان ساخته شد. پس کاملا طبیعی است که طراحی لوگو هواپیما نیز از روی پرنده‌ها باشد. اما مسئله‌ای که وجود دارد این است که هما مشهورترین و شاید اولین طراحی لوگو هواپیما محسوب می‌شود که به صورت مشخص از این الگو استفاده کرده است.
شاکله اصلی طراحی لوگو هواپیما هما یا همان ایران ایر امروزی را پرنده‌ای افسانه‌ای و ایرانی به نام هما تشکیل داده است. در واقع هما یک پرنده افسانه‌ای ایرانی است که نشانه‌هایی از آن بر کنگره‌ای امروز تخت جمشید نیز دیده می‌شود. از طرف دیگر هما نماد و نشانه خوشبختی در تاریخ ایران است. در شاهنامه فردوسی نیز آمده است هما بر شانه هر کسی که می‌نشست پادشاه می‌شد.

نمادی ایرانی – ملی 

از این رو نمادی از خوشبختی در میان ایرانی‌ها محسوب می‌شود. البته بر اساس تعاریف ظاهری، مشخصا این پرنده وجود خارجی ندارد و اگر هم داشته در گذشته منقرض شده است. اما وجود داشتن یا نداشتن آن اهمیتی ندارد. چیزی که مهم است این است که هما نمادی ایرانی – ملی بود که شرکت هواپیمایی ایرانی ( هما ) به خوبی از آن استفاده کرد.

طراح گرافیکی این لوگو که جوانی ارمنی و 22 ساله بود نیز توانست از این موضوع استفاده کند و شاکله اصلی طراحی خود را بر اساس این پرنده نشان دهد. این پرنده علاوه بر این که همان نام برند را یدک می‌کشد، به عنوان نماد ایرانی نیز بسیار مورد توجه و اهمیت قرار دارد. این اولین نشانه‌ای است که ایران – ایر از آن بی‌بهره است.

 تصور مدیران هواپیمایی ایران – ایر

جالب اینجاست که ایران – ایر با تمام ادعای ایرانی بودنش از نماد و برندی انگلیسی استفاده کرده است. این در حالی است که هما، کلمه‌ای سه حرفی و کوتاه و مناسب برای تلفظ جهانی بود و البته این نام کاملا فارسی و ایرانی است.نکته مهم دیگر این است که بر خلاف تصور مدیران هواپیمایی ایران – ایر، مشتریان و شرکای خارجی به خوبی این عدم همخوانی لوگو و برند را می‌فهمند و این خود می‌تواند یک بدبینی در ذهن آن‌ها ایجاد کند. کاش ایران – ایر لوگوی خودش را می‌ساخت!
 

موضوع دیگر در طراحی لوگو هواپیما هما

اما داستان طراحی لوگو هواپیما هما به همین جا ختم نمی‌شود. طراحی لوگو به نحوی صورت گرفته است که به نظر می‌رسد در دل آن حرف اول هما یعنی ( هـ ) پنهان شده است. این یک نوع بازی مخفی با ذهن مخاطب است. این موضوع از نظر برندینگ و استفاده از طراحی‌های مخفی و البته بسیار کوچک چیزی است که امروز در مورد برندینگ و طراحی لوگو (Branding and logo design) تدریس می‌شود.

لوگو هواپیما هما

نکته جالب دیگر این است که این طراحی از یک رنگ اصلی آبی استفاده کرده است. بسیاری از طراحان آن دوره و حتی طراحان امروزی بسیار علاقه‌مند به استفاده از طرح‌های پر زرق و برق و رنگارنگ هستند. اما طراحی لوگو هواپیما هما با یک رنگ اصلی آبی انجام شده است. طراح به خوبی می‌دانست که استفاده از رنگ‌های بیشتر موجب سردرگمی مخاطب می‌شود.

از طرف دیگر آبی نماد آسمان است و هواپیما نیز در آسمان پرواز می‌کند. این نوع استفاده زیبا از رنگ باعث شده است که عملا هما بهترین لوگوی زمان خود را داشته باشد.
تبدیل بال‌های پرنده هما به بال‌های هواپیما و ایجاد شباهت میان هواپیما و این پرنده نیز از دیگر نقاط قوت طراحی لوگو هواپیما هما است. به نظر می‌رسد طراح توانسته رابطه‌ای مهم و محکم میان هواپیما و پرنده پیدا کند. بال نقطه اشتراک این دو مفهوم است و طراح با تکیه بر این موضوع توانسته موقعیت خوبی در طراحی خود ایجاد کند.

• کدام طراحی لوگو خودرو مناسب شماست؟!

طراحی سایر برندها

به طور کلی می‌توان گفت که طراحی لوگو هواپیما هما با استفاده از بهترین متدها و فاکتورهای طراحی لوگو ساخته و پرداخته شده است. اگر به شرکت‌های هواپیمایی امروز در دنیا نگاه کنید که بعضا بسیار معروف معتبر هستند می‌توانید این فاکتورها را در آن‌ها نیز پیدا کنید. از این روست که گفته می‌شود که این نوع طراحی توانسته تاثیر مستقیم و غیر مستقیم در طراحی سایر برندها داشته باشد.

اما کاش امروز رابطه‌ای درست میان برند و لوگوی این شرکت هواپیمایی بود. امروز دیگر این لوگو ارج و قرب گذشته را ندارد و هیچ همخوانی با برند خود نمی‌تواند ایجاد کند. از این رو این طراحی لوگو هواپیما تنها از نظر ظاهری اهمیت دارد و دیگر اعتبار گذشته خود را از دست داده است.

بیان فاکتورها

به طور کلی طراحی لوگو هواپیما یا هر لوگوی دیگر یک سری فاکتورهای مهم و حیاتی دارد که در این مقاله در قالب مثال شرکت هواپیمایی هما یا ایران ایر امروزی مورد بررسی قرار دادیم. این فاکتورها به صورت خلاصه عبارتند از:

•     طراحی باید ساده باشد. طراحی هرچه پیچیده و پر از اطلاعات گرافیکی باشد، عملا باعث می‌شود مخاطب گیج شود.

•     طراحی باید بر اساس هویت و ماهیت کسب و کار صورت بگیرد.

•   استفاده از طرح‌های مخفی که بتواند در طولانی مدت در ذهن غیر منطقی یا همان ذهن ناخودآگاه مخاطب بنشیند و آن را بازی بدهد می‌تواند ترفند خوبی برای به دست گرفتن اختیار ذهن مشتری باشد.

•  در طراحی باید از رنگ‌های متعدد و گوناگون استفاده نکنیم. یک طراحی زمانی کارآمد است که بتواند در ساده‌ترین شکل ممکن مهم‌ترین اطلاعات را در سریع‌ترین زمان منتقل کند. استفاده از یک یا دو رنگ اصلی می‌تواند کارایی خوبی داشته باشد.

•    به دنبال بیان کسب و کار در طراحی لوگو نباشید. یکی از مشکلات اصلی طراحان این است که به هر ترتیب می‌خواهند کسب و کار را با لوگو معرفی کنند. اما این اتفاق درستی نیست. یک طراحی باید نشانه‌هایی از کسب و کار داشته باشد اما قرار نیست بار معرفی بر عهده لوگو باشد.

تغییر نام برند هما به ایران ایر

به طور کلی می‌توان این‌گونه گفت که طراحی لوگو هواپیما یا هر نوع طراحی دیگر باید بر اساس اصول و فاکتورهایی انجام بگیرد. طراحی لوگو هواپیمایی هما به خوبی می‌تواند یکی از بهترین نمونه‌های لوگوی موفقی باشد که در ایران انجام شده است. البته باید گفت که امروز با تغییر نام برند هما به ایران ایر عملا این لوگو نیز کارایی اصلی خود را از دست داده است.

راستی می‌دانید طراح این طراحی لوگو هواپیما کیست؟ ادوارد تیگران جوان ارمنی ایرانی 22 ساله این طراحی غنی و درست را انجام داده است. طراحی که امروز شرکت‌های بزرگ هواپیمایی سال‌هاست از آن به عنوان یک نمونه موفق یاد می‌کنند و سعی می‌کنند از آن الگو برداری کنند. این یک افتخار برای ما ایرانی‌ها می‌تواند باشد.