بررسی عناصر تشکیل دهنده تجربه کاربری ux

تجربه کاربری ux از عناصر و فاکتورهای متعددی تشکیل میشود. برای رسیدن به یک تجربه کاربری موفق بررسی عناصر تشکیل دهنده تجربه کاربری ux نقش بسیار مهمی دارند. با ما همراه باشید تا در این فرصت سایر عناصر مهم در ux را مورد بررسی قرار دهیم.

پنج عنصر مهم تجربه کاربری ux

تجربه کاربری ux را میتوان از مناظر متعددی دسته بندی کرد. یکی از این دسته بندی ها معروف به پنج s است. این پنج s شامل استراتژی (strategy) ، محدوده (scope)،  ساختار (structure) ، اسکلت (skeleton) و سطح (surface) میباشد.  در نتیجه به کار بردن این عناصر قرار است، تمایلی در کاربر در جهت افزایش انگیزه و میل به استفاده از محصول ایجاد شود.

این عناصر به یک دیگر وابسته هستند و هر سطح پیش نیاز دستیابی به سطح بعدی است. لازم است در تمام این سطح ها سوالاتی را از خود بپرسید، تا زمانی که پاسخ مناسبی برای هر سوال ارائه نشود، نباید به سطح بعدی بروید. پیشتر در مقاله " فاکتورهای مهم در ux چیست؟" هفت فاکتور مهم و معروف در تجربه کاربری ux را مورد بررسی قرار داده ایم. توصیه میکنیم پیش از مطالعه این مقاله، مطلب مذکور را بررسی نمایید.

• استراتژی در تجربه کاربری ux

نخستین عنصر در این دسته بندی ux استراتژی است. استراتژی را میتوان هدف کلی و نهایی پیش بردن یک پروژه دانست. در این بخش به تعریف نیازهای کاربر و اهداف تجاری پروژه خواهیم پرداخت. در استراتژی باید از خود بپرسید به چه دلیل محصول، برنامه یا سایت را ایجاد میکنید؟ جامعه هدف چه کسانی هستند و یا به عبارت بهتر محصول ایجاد شده برای چه کسانی است؟ دلیلی که مردم را به محصول نهایی نیازمند میکند چیست؟ آیا مردم مایل به استفاده آن هستند؟

گاه یافتن پاسخ این سوالات بسیار آسان است و گاه لازم است برای دستیابی به آن ها تحقیقات استراتژیک صورت گیرد. در روند تحقیقات استراتژیک لازم است که مصاحبه و بررسی ای برروی کاربران، ذینفعان و حتی رقبا انجام گیرد.

• محدوده یا scope

در تجربه کاربری ux گاها محدوده را تحت عنوان دامنه نیز میشناسند. محدوده به الزامات کاربردی و محتوایی میپردازد، به این معنی که لازم است درون محصول (وب سایت، نرم افزار و حتی اقلام فیزیکی) چه محتواها و ویژگی هایی تعبیه شود. این الزامات کاربری و محتوایی باید همراستا و همسو با اهداف استراتژیکی که در بخش قبل به آن پرداختیم، باشند.

همانطور که پیشتر ذکر شد محدوده شامل الزامات عملکردی و الزامات محتوایی است. الزامات عملکردی به عملکرد و ویژگی های محصول، نحوه کار هر یک از این ویژگی ها به صورت جداگانه و همچنین تعامل و ارتباط آن ها با هم میپردازد. با استفاده از ویژگی های محصول است که کاربران به نتیجه نهایی یا همان هدف خواهند رسید. برای اثبات ارزشمندی محصول نیازمند تولید محتوا  و سفارش تولید محتوا هستیم. محتوا میتواند شامل متن، تصویر، صدا یا فیلم باشد.

• ساختار یا structure

ساختار یکی از اساسی ترین بخش ها در تجربه کاربری ux است. این بخش خود زیرمجموعه هایی چون سازماندهی و اولویت بندی دارد. اما در حالت کلی میتوان گفت ساختار به دو بخش طراحی تعاملات و معماری اطلاعات تقسیم میشود. نحوه تعامل کاربر با محصول ارائه شده توسط شما و چگونگی رفتار سیستم در حین تعامل کاربر مواردی هستند که در بخش ساختار به آن ها پرداخته میشود. معماری اطلاعات باید به گونه ای باشد که درک و پیمایش آن ها برای کاربر فاقد پیچیدگی باشد. به علاوه باید انعطاف پذیری لازم را برای اعمال تغییرات و رشد اطلاعات داشته باشند.

• طراحی مناسب اینتراکشن در تجربه کاربری ux

تمام فعالیت هایی که توسط کاربر در سایت انجام میشود باید در راستای رسیدن به یک طراحی خوب باشد. این طراحی سبب میشود تا افراد به اهداف خود برسند. همچنین کاربر باید نتیجه تمام اینتراکشن های خود را مشاهده کند. به عنوان مثال حذف، خروج از سایت، اضافه کردن محصول به سبد خرید، ثبت نام در سایت و هزاران مورد دیگر نمونه هایی از اینتراکشن هستند؛ این تراکنش ها علاوه بر طراحی مناسب باید بازخورد درستی هم به کاربر بدهند.

• اسکلت

در تجربه کاربری ux و در بخش اسکلت نیز لازم است به سوالاتی که در ادامه به آن ها میپردازیم پاسخ دهید. کدام چینش میتواند در نهایت کامل ترین شکل بصری را ارائه دهد؟ نحوه ارائه و ترتیب تعاملات باید به چه صورتی باشد؟ نحوه پیمایش کاربران در میان صفحات مختلف به چه صورت است؟  

ظاهر نهایی و ترتیب قرارگیری عناصر که روی صفحه به نمایش درمیایند و موجب تعامل کاربر خواهند شد را اسکلت میگویند. اسکلت بندی در یک تجربه کاربری ux موفق باید به گونه ای باشد که حرکت در میان صفحات برای کاربر به سادگی قابل انجام باشد. Wireframes که در زبان فارسی تحت عنوان نمونه سازی ترجمه میشود یکی از مهمترین بخش های تجربه کاربری ux است.

برای آن که بتوان قالب بصری ابتدایی را مشخص کرد از Wireframes استفاده میکنند. این قالب بصری شامل نمودارهای static است که فرمت بصری محصول را به نمایش در میاورد. اسکلت خود شامل سه بخش طراحی رابط، طراحی اطلاعات و طراحی پیمایش کاربر است.

• سطح

آخرین بخش از پنج عنصر یاد شده در تجربه کاربری ux سطح است. این بخش مجموعه ای از تمام تصمیمات اتخاذ شده است و شامل رنگ، طرح، تایپوگرافی، تعادل، فرم، شکل و فضاست.  در این بخش بیشتر با طراحی حسی و درگیر نمودن احساسات کاربر سر و کار داریم. تعادل در تجربه کاربری ux به چه معناست؟ تعادل چیزی است که ذهن ما همیشه به دنبال آن است.

مشاهده تعادل در مواردی که در طی یک روز مشاهده میکنیم به ما این امکان را میدهد که احساس ثبات و درک جهان اطرافمان را داشته باشیم.  در طراحی UI و ux نیز این عنصر از اهمیت زیادی برخوردار است. تعادل در این بخش به معنی نحوه پردازش اطلاعات در یک ترکیب است. با بکار گیری این عنصر حس قابلیت و تعامل در کاربر افزایش پیدا میکند.

برای موفق عمل کردن در این زمینه لازم است یک نقطه کانونی برای صفحه در نظر گرفته شود، این کار سبب میشود تا مغز امکان فیلتر اطلاعات ضروری و غیر ضروری از یک دیگر را داشته باشد. در حقیقت این نقطه کانونی همانند یک راهنمای خاموش عمل میکند. تعادل سبب میشود تا طراحی بیش از پیش تکامل خود را به رخ بکشد برای دستیابی به تعادل ذکر شده لازم است بر عناصر بصری مختلف همچون رنگ، مکان، شکل و بافت المان ها کار شود.

توجه داشته باشید که تعادل شامل زیرمجموعه هایی همچون تعادل بینایی و تعادل رسمی است.  تایپوگرافی در تجربه کاربری ux چه نقشی ایفا میکند؟ تایپوگرافی تنها شامل انتخاب فونت جذاب و متناسب با هدف سایت نیست. تایپوگرافی یک رشته طراحی است که در آن از تایپ فیس ها و سازماندهی حروف برای رسیدن به یک تجربه کاربری موفق استفاده میشود.

نکات کلی تجربه کاربری ux

برای داشتن تجربه کاربری ux موفق لازم است ابتدا دامنه مخاطبان کامل و درست مورد بررسی قرار بگیرد. ممکن است خدمت و یا محصول ارائه شده توسط شما برای گروهی بسیار ارزشمند باشد در حالی که عده ای دیگر در طول زندگی خود هرگز به سراغ آن نخواهند رفت.

در نظر داشته باشید علاوه بر موارد یاد شده در این مقاله مواردی هستند که توجه به آن ها ضروری است. هر چند این موارد هم در زیر مجموعه عناصر و فاکتورهای اصلی قرار خواهند گرفت. اصول اخلاقی را در مسیر تجربه کاربری ux فراموش نکنید، به عنوان مثال در صورت درست کار نکردن و یا عدم وجود یک ویژگی در محصول تان آن را به عنوان فیچر به کاربر معرفی نکنید.